Ontwikkelingen per Programma

Sociaal Domein
Om het sociaal domein toekomstbestendig te maken hebben wij in de afgelopen periode ingezet op transformatie. Trends en ontwikkelingen zoals vergrijzing, schuldenproblematiek, groeiende ongelijkheid en een toenemende complexiteit van de samenleving vragen om een andere, innovatieve aanpak. De transformatie is echter een opgave van lange adem. Daarom continueren wij deze transformatie de komende jaren; de accenten van de lopende raadsperiode sluiten aan op de ambities van de vorige periode.  

Wij leggen het accent op preventie, positieve gezondheid, het voorkomen, verminderen en verantwoord afbouwen van zwaardere en dus ook duurdere ondersteuning, het uitbreiden van algemeen toegankelijke ondersteuning, het versterken van zelfredzaamheid en eigen kracht van de inwoners. We streven naar een goede kwaliteit van leven voor al onze inwoners in een inclusieve samenleving. Onze kwetsbare inwoners moeten zo lang mogelijk kunnen meedoen in de samenleving, gezond zijn en gezond blijven. Hierin investeren draagt bij aan de vitaliteit en het geluk van onze inwoners. 
Er wordt meer geïnvesteerd in het voorliggende veld en algemeen toegankelijke voorzieningen, waardoor zwaardere maatwerkvoorzieningen beschikbaar en betaalbaar kunnen blijven voor de meest kwetsbare inwoners.

Jeugdhulp
Alle kinderen in onze gemeente moeten dezelfde ontwikkelingskansen hebben en opgroeien in een veilige en gezonde omgeving. Dit is niet altijd vanzelfsprekend; daar waar noodzakelijk kunnen zorg en ondersteuning een oplossing bieden. Die oplossing willen we zo dicht mogelijk bij de eigen leefomgeving mogelijk maken. Algemeen toegankelijke (welzijns)voorzieningen vormen hierbij de basis. Maatwerkvoorzieningen komen in beeld als dat echt noodzakelijk is en de algemeen toegankelijke voorzieningen geen oplossing bieden. Die voorliggende voorzieningen moeten worden doorontwikkeld zodat ze beter aansluiten op onze maatwerkvoorzieningen waardoor afschalen vaker en eerder mogelijk wordt.

De afgelopen jaren is er een stevige doorontwikkeling geweest maar we zijn er nog niet. De transformatie gaat vanaf 2023 een nieuwe fase in door de nieuwe inkoop. Daarnaast zullen ook inhoudelijke thema’s als normaliseren en het doorontwikkelen van nieuw (lokaal voorliggend) aanbod, verbeteren van de toegang, integrale samenwerking en regie verder vorm krijgen.
We sturen op het verlagen van de kosten van de maatwerkvoorzieningen en het verhogen van de voorliggende voorzieningen, zodat professionele hulp beschikbaar en betaalbaar blijft voor wie dat echt nodig heeft.

Wmo
Met algemeen toegankelijke (welzijns)voorzieningen, maatwerkvoorzieningen, onafhankelijke cliëntenondersteuning en het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers willen we ervoor zorgen dat  onze kwetsbare inwoners langer thuis in hun vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen met een zo goed mogelijke kwaliteit van leven. We richten ons hierbij op wonen in een passende woonomgeving en hulp en ondersteuning thuis. We bevorderen en ondersteunen de informele zorg- en mantelzorg. Mantelzorg blijven we waarderen en ondersteunen. 
Daarmee sturen wij ook op kosten van maatwerkvoorzieningen, zodat deze beschikbaar en betaalbaar kunnen blijven voor de meest kwetsbare inwoners.

Participatie en schuldhulpverlening 
Onze inwoners hebben gelijke kansen om mee te doen in de samenleving, zij hebben inkomenszekerheid, zij kunnen werken of participeren naar vermogen, zij krijgen ontwikkelperspectief en worden waar dat mogelijk is (financieel) zelfredzaam. Hiervoor wordt de verbinding ook gelegd met andere beleidsvelden (zowel sociaal, fysiek als economisch) om inwoners te helpen om te participeren in onze gemeente. 
Voor de re-integratieketen wordt gewerkt aan de fusie van MTB, Annex en Podium24. In de opdracht voor de fusie is ook opgenomen om te komen tot een business case voor de nieuwe organisatie. Voornemen is om de nieuwe organisatie per 2024 te laten starten. Wel is afgesproken dat zorgvuldigheid boven snelheid gaat in dit traject. 
In navolging van de coronapandemie, economische ontwikkelingen en de komst van statushouders is de ontwikkeling van het bijstandsuitkeringen bestand onzeker ondanks de krapte op de arbeidsmarkt. Inmiddels is een monitor ontwikkeld om de standen en het verloop te zien. De laatste ontwikkelingen worden in de begroting 2024 verwerkt.  

Het sociaal domein betreffen allen open einde regelingen. Dat wil zeggen dat de benodigde zorg voor de inwoners van Eijsden-Margraten altijd toegekend en geleverd zal worden met inachtneming van budgetbeheersing zoals dit hoort bij onze publieke verantwoordelijkheid.

Bibliotheekwerk
In 2023 wordt vanuit de meerjarenbegroting gewerkt aan een nieuwe visie voor het bibliotheekwerk. De uitkomsten hiervan krijgen hun beslag in 2024.

Voor zover mogelijk zal in de begroting 2024 geanticipeerd worden op de uitkomsten vanuit het onderzoek.

Onderwijs
Er wordt in 2023 een raadsvoorstel aangeboden met betrekking tot de verschillende opgaven die er liggen voor het basisonderwijs in onze gemeente. Binnenkort wordt het IHP opgeleverd, welke richtinggevend is aan de opgaven. Tegelijkertijd zijn de maatschappelijke ontwikkelingen dermate van aard dat het IHP op onderdelen ingehaald lijkt door de realiteit. Nu al spelen er urgente zaken rondom onderwijshuisvesting. Dat vraagt ook voor volgend jaar de nodige inzet en capaciteit van de organisatie, hierop zal in de begroting van 2024 worden geanticipeerd.

In de begroting 2024 en verder zullen investeringsmiddelen dienen te worden vrijgemaakt om aan de onderwijshuisvestingsopgave te kunnen voldoen

Oekraine
Sinds vorig jaar worden ontheemden uit Oekraïne opgevangen in Eijsden-Margraten. Gemiddeld gaat het om zo’n 100 vluchtelingen die in gemeentelijke opvang of bij particuliere gastgezinnen opgevangen worden. Naast huisvesting voorziet de gemeente ook in leefgeld, onderwijs, arbeidsbemiddeling en maatschappelijke ondersteuning van diverse aard. Nu het er op lijkt dat de Oekraïense vluchtelingen nog lang in Nederland zullen blijven, verandert het karakter de opvang van noodopvang naar duurzame integratie.

Qua financieringssystematiek hanteren we in de kadernota 2024 het uitgangspunt dat de activiteiten t.a.v. Oekraine op een zelfde wijze gefinancierd worden als in 2022 en 2023.

Statushouders
Bij de inburgering van statushouders is voor het behalen van de aan de gemeente opgelegde taakstelling het ontbreken van voldoende passende woonruimte het grootste knelpunt. Ook personele krapte bij Vluchtelingenwerk en de onderwijsinstituten die de inburgeringsactiviteiten realiseren leidt tot stagnatie. Op huisvestingsvlak worden diverse initiatieven genomen om in de komende jaren neer woningen voor statushouders beschikbaar te maken. We doen ons best om statushouders gastvrij te verwelkomen in onze gemeente, maar de kans bestaat dat het dit jaar niet gaat lukken om de taakstelling te halen. De uitdaging op huisvesting werkt als dan door in 2024.

De taakstelling t.a.v. huisvesten statushouders staat onder druk, hetgeen ook nog in 2024 impact zal hebben.

Asielzoekers
In samenwerking net het COA realiseert de gemeente in Cadier en Keer opvang van maximaal 100 Alleenstaande minderjarige Vreemdelinge (AMV’s). De ervaringen met deze opvang zijn goed. 
In afwachting van mogelijke veranderingen als gevolg van de Spreidingswet Asiel die volgend jaar waarschijnlijk van kracht wordt, voorziet de gemeente momenteel geen verdere uitbreiding van de opvang voor asielzoekers.  

In afwachting van mogelijke veranderingen als gevolg van de Spreidingswet Asiel die volgend jaar waarschijnlijk van kracht wordt, voorziet de gemeente momenteel geen verdere uitbreiding van de opvang voor asielzoekers.

Gezondheid, sport en bewegen
Het ministerie van VWS heeft besloten een aantal uitkeringen voor gemeenten gericht op het stimuleren van gezondheid, sport en bewegen, cultuurparticipatie en het versterken van de sociale basis te bundelen in één ‘specifieke uitkering’ (SPUK). Deze gelden zijn beschikbaar voor de jaren 2023-2026.
De middelen voor 2023 worden op basis van een aanvraag toegekend. Voor het verkrijgen van de middelen vanaf 2024 moet voor oktober 2023 een plan van aanpak worden ingediend.

De middelen zijn beschikbaar voor de volgende programma’s onder drie hoofdthema’s:

1. Sport, bewegen en cultuur: uitvoering van het lokaal Sportakkoord II; Brede Regeling Combinatiefunctionarissen (BRC);
2. Gezondheid en preventie: Terugdringen gezondheidsachterstanden (voorheen GIDS – Gezond in de Stad); Kansrijke Start; Mentale Gezondheid; Aanpak Overgewicht en Obesitas; Valpreventie; Leefomgeving; Opgroeien in een kansrijke omgeving/Vroeg signalering Alcoholproblematiek;
3.  Sociale basis en versterken wijkinfrastructuur: Versterken Sociale Basis; Mantelzorg; Eén tegen Eenzaamheid; Welzijn op Recept.

Voor 2024 zal de SPUK worden aangevraagd o.b.v  een plan van aanpak

 

Aanpak stikstofopgave

De Provincie staat als eerste aan de lat om de aanpak en doelstellingen te concretiseren op het gebied van de stikstofopgave. Als gemeente mogen wij hierin in meedenken. 

Wat de plannen die medio 2023 gepresenteerd worden inhouden,  weten we nu nog niet. Maar er kan uitgegaan worden van verstrekkende gevolgen en dat er beleid zal moeten geformuleerd worden ten aanzien van de transformatie van de landbouw of herinvulling van het buitengebied.

Zuidelijk Maasdal – hoogwaterveiligheid
De komende jaren wordt er samen met het Ministerie van I&W, Rijkswaterstaat, het Waterschap Limburg, de provincie en de gemeenten Maastricht en Meerssen gewerkt aan een MIRT-verkenning in het kader van hoogwaterveiligheid. Het MIRT staat voor het Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport en heeft betrekking op het ruimtelijk fysieke domein.  
De verkenningsfase moet de beslisinformatie opleveren die nodig is om een voorkeursbeslissing te nemen en te besluiten over de vervolgfase. Voor Eijsden-Margraten wordt in deze verkenningsfase de hoogwater-maatregel van de uit te diepen groen/blauwe geul door de Eijsderbeemden naar de Oosterplas/Pieterplas nader onderzocht. Als uit de verkenning blijkt dat deze maatregel effectief is en daarmee kan bijdragen aan de hoogwateropgave voor het Zuidelijk Maasdal zijn hiervoor in de toekomst ook middelen nodig. Enerzijds worden deze gedekt uit het hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), mogelijke Rijks-, provinciale gelden, waterschapsgelden en gemeentelijke bijdragen. Ook zouden eventuele externen kunnen bijdragen aan de kosten, denk bijvoorbeeld aan grond/delfstoffenwinning in het gebied. 
De verkenning gaat ongeveer twee tot drie jaar duren. Hiervoor zijn de middelen nu opgenomen in de begroting. Na deze verkenning zal er dus meer duidelijkheid zijn over de kosten van onze gemeente voor de genoemde maatregel. Dit kan dan worden opgenomen in de begroting 2027. 

2024 zal in het teken staan van de MIRT-verkenning, hetgeen in tijd zal doorlopen tot 2026.

Toeristisch recreatief verkeer 
De verwachting is, dat er op Zuid-Limburgse schaal ten aanzien van toeristisch recreatief verkeer ontwikkelingen zullen op gang worden gebracht ten aanzien van de ruimtemonitor. Wat de financiële consequenties zijn is nu niet te overzien.

Op het gebied van Duurzaamheid & Klimaatverandering staat Eijsden-Margraten de komende jaren voor grote opgaven. Onze bijdrage wordt verwacht aan het terugdringen van de CO2-uitstoot, die op landelijk niveau in 2030 moet zijn gehalveerd ten opzichte van 1990. De warmtevoorziening in onze gemeente dient in 2050 volledig aardgasvrij te zijn. We dienen voorbereid te zijn op klimaatverandering en door te ontwikkelen naar een circulaire economie. Deze opgaven vereisen een noodzakelijke transitie naar een structureel andere manier van omgaan met energie, grondstoffen en klimaat. Zowel ons verbruik van energie en grondstoffen, maar ook onze energieopwekking moet dringend duurzaam worden. Daarbij worden deze opgaven gekenschetst door een acute component: exponentieel gestegen energiekosten en de impact daarvan op onze inwoners, verenigingen en ondernemers.

3.1    Energie
Om de acute energienood in Eijsden-Margraten aan te pakken en betrokken doelgroepen versneld te kunnen ondersteunen, is een gemeentelijke taskforce energie ingesteld. Deze taskforce bundelt informatie over een groot aantal ondersteuningsmaatregelen van de rijks- en provinciale overheid en maakt die overzichtelijk voor de betrokken doelgroepen. Ook coördineert de taskforce specifieke initiatieven voor onze gemeente. Hierdoor ontstaat een totaalpakket aan maatregelen, dat is toegesneden op de hulpvraag en behoeften van de doelgroepen.
De verwachting is dat dit acute vraagstuk de komende jaren in intensiteit zal afnemen, maar wel voornaam punt van aandacht en inzet blijft. Concrete initiatieven zijn onder andere:

1. Noodfonds energie
   Ter ondersteuning van (sport-)verenigingen die door de gestegen energiekosten in haar voortbestaan bedreigd worden, stelt de gemeente een noodfonds in.
2. Ondersteuning bij energiekosten
   Om de energiekosten van kwetsbare huishoudens op korte termijn te drukken, wordt de aanpak Energie Armoede uitgerold. Voor eind 2023 moeten +/- 800 huishoudens in Eijsden-Margraten geholpen zijn met kleinschalige energiebesparende maatregelen.
3. Aanpak energiekwaliteit woningbestand
   Om de energiekwaliteit van woningen met energie labels D/E/F/G te verbeteren, wordt de komende jaren en startend in 2023 het Nationaal Isolatie Programma uitgerold. Eigenaren van betreffende woningen kunnen aanspraak maken op subsidie, te besteden aan de verduurzaming van hun woning.

De gemeentelijk taskforce energie zal in 2024 worden gecontinueerd

3.2    Energietransitie
Wat betreft de energietransitie op langere termijn, zet de gemeente in op een aantal sporen:

1. Grootschalige energieopwekking
   Voor grootschalige energieopwekking werkt Eijsden-Margraten samen met andere gemeenten in RES-verband aan verschillende beleidslijnen. Deze samenwerking zal de komende jaren nog belangrijker worden om enerzijds aan ons RES-bod te voldoen, en anderzijds om in te kunnen spelen op de dynamiek die in dit vraagstuk speelt door bijvoorbeeld Panorama Zuid-Limburg. 
   De mogelijkheden tot energieopwekking op Rijksgronden (OER), bijvoorbeeld langs snelwegen, wordt geïnventariseerd. Middels een landschapsverdiepingsstudie worden kansrijke gebieden voor grootschalige opwek van zonne-energie op land in kaart gebracht en de opwek van zonne-energie op grote daken wordt versneld. 
2. Financiële ondersteuning bij verduurzaming
   Additioneel aan bestaande Provinciale en Rijksregelingen, heeft Eijsden-Margraten versneld een stimuleringsregeling verduurzaming ingericht. Deze biedt zakelijke gebruikers, zoals verenigingen en ondernemers, de mogelijkheid om tegen aantrekkelijke voorwaarden een lening af te sluiten ter verduurzaming. Ook grotere investeringen worden hiermee voor veel doelgroepen praktisch uitvoerbaar. De raad heeft hiervoor € 10 miljoen ter beschikking gesteld.   
3. Concretisering Transitievisie Warmte (TVW)
   Om onze warmtevoorziening aan te pakken, wordt de komende jaren ingezet op het concretiseren van de vastgestelde TVW in een uitvoeringsplan. Streven is om gerichte oplossingsrichtingen voor het energievraagstuk te formuleren, waar mogelijk op wijkniveau, en die te vertalen in een plan van aanpak. Burgerparticipatie zal in deze aanpak een rol spelen. 

M.b.t. de energietransitie op langere termijn wordt ingezet op grootschalige energieopwekking, financiële ondersteuning bij verduurzaming en Concretisering Transitievisie Warmte

3.3    Lucht en geluid

Om de kwaliteit van leven voor onze inwoners te kunnen waarborgen en waar nodig verbeteren,  blijven de thema’s luchtkwaliteit en geluidshinder ook de komende jaren prominente aandachtspunten.

1. Luchtkwaliteit
   De in 2022 gestarte monitoring van de luchtkwaliteit in onze gemeente zal geëvalueerd en mogelijk uitgebreid worden. Zowel het pionieren op het gebied van het meten van ultrafijnstof en de aansluiting bij een landelijk meetnetwerk zijn hier onderwerpen van aandacht. Verder zal de gemeente Eijsden-Margraten zich de komende periode aansluiten bij ‘Het schone lucht akkoord’ en daaruit voortvloeiend het beleid aangaande luchtkwaliteit actualiseren. 
   De ontwikkelingen met betrekking tot het industriegebied net over de grens in Lixhe worden nauwlettend gevolgd. Wanneer deze ontwikkelingen gevolgen kunnen hebben voor de luchtkwaliteit van onze gemeente wordt, waar mogelijk, geacteerd. 
2.  Geluidshinder
   Inwoners van (m.n.) Eijsden ervaren geluidoverlast veroorzaakt door vliegbewegingen van en naar luchthaven Luik-Bierset. In de recent ingestelde Expertgroup Eijsden worden door afvaardigingen van MinBuZa, MinIenW, Luchtverkeersleiders NL & BE, Luchthaven Luik-Bierset en onze gemeente de gevolgen van vliegverkeer voor onze inwoners besproken en mogelijkheden tot het minimaliseren hiervan verkend. Ook gezien (het proces rondom) de verleende vergunning voor het uitbreiden van vliegbewegingen van/ naar Luik-Bierset zal dit dossier de komende jaren onze aandacht hebben. 

De monitoring van de luchtkwaliteit zal worden geëvalueerd en mogelijk worden uitgebreid. T.a.v. geluidshinder als gevolg van vliegverkeer zullen mogelijkheden tot minimalisering hiervan worden verkend.

3.4    Van afval naar grondstof
Het, vanuit de gemeenschappelijke regeling RD4 vastgestelde, grondstoffenplan en de bijbehorende afvalstoffenverordening lopen nog enkele jaren en zullen onze omgang met afval steeds meer richting de circulariteitsgedachte doen bewegen. Dit is in de praktijk terug te zien bij de aanstaande renovatie van het grondstoffenpark Margraten welke naar deze circulariteitsgedachte ingericht zal worden. 

Door verschillende ontwikkelingen, met name de hogere transportkosten en lagere prijs op de afzetmarkt, is voor 2024 een aanmerkelijke kostenstijging van onze afvalverwerking voorzien. De gemeenten en RD4 buigen zich over het vraagstuk hoe het best met deze prijsstijging om te gaan.

Voor 2024 wordt een aanmerkelijke kostenstijging van onze afvalverwerking voorzien. De gemeenten en RD4 buigen zich over het vraagstuk hoe het best met deze prijsstijging om te gaan.

3.5    Capaciteit
Om de urgente en veelomvattende opgaven op het taakgebied Duurzaamheid & Klimaatverandering te kunnen borgen, is dringend extra capaciteit noodzakelijk. Via het Rijk kunnen gemeenten financieringssteun hiervoor aanvragen op grond van de tijdelijke regeling capaciteit decentrale overheden voor klimaat- en energiebeleid (CDOKE). Het gaat om financiële middelen in de jaren 2023 t/m 2025. Als de aanvraagtermijn opent in april 2023, dient Eijsden-Margraten een verzoek in. 

Om de opgaven t.a.v. van Duurzaamheid & Klimaatverandering te kunnen borgen is extra capaciteit nodig die gefinancierd kan worden uit extra middelen van het Rijk.

VVTH+/Omgevingswet
Op dit moment wordt gewerkt aan de implementatie van de Omgevingswet - inwerkingtreding nu voorzien op 1 januari 2024 – met de begrootte kosten. Als gevolg van deze inwerkingtreding komen er verschillende extra kosten c.q. vermindering inkomsten op ons af gezien de volgende wettelijke taken. De implementatie van de Wet private kwaliteitsborging zorgt voor vermindering van inkomsten.  Hier is meerjarig reeds rekening meegehouden.

De nieuwe taken op het gebied van bodem en de bijkomende werkzaamheden gekoppeld aan de nieuwe backoffice-applicatie (Rx-mission) zorgen voor extra kosten. Net als het opstellen van het gebiedsdekkend Omgevingsplan. Tevens dient het bestaande VTH-beleid te worden herzien naar de Omgevingswet. 

Voor het faciliteren van voornoemde ontwikkelingen en vermindering aan inkomsten dienen in de begroting 2024-2027 extra middelen te worden gereserveerd.

De implementatie van de Omgevingswet vormt de komende jaren een van de grootste opgaven binnen met name het fysieke domein. De omgevingswet wordt conform de door het College vastgestelde routeplanner geïmplementeerd. Samen met lijn 50 werken we aan de omgevingsvisie en richten onze organisatie in op de nieuwe eisen vanuit de Omgevingswet. Stakeholders worden voortdurend betrokken in het proces.

Onderzoek verkeersveiligheid Oost-Maarland
In de looptijd van meerjarenbegroting 2023-2026 zal de Catharinastraat/Kloppenbergerweg binnen de bebouwde kom van Oost-Maarland worden gerehabiliteerd. In dit zelfde tijdvak zal de ontwikkeling van Kasteel-Oost tot een toeristische verblijfsaccommodatie worden afgerond. Voor een goede afwikkeling van de mogelijke toename van de verkeerstromen, zal een onderzoek naar de verkeersveiligheid in dit tracé dienen plaats te vinden. 

Gebiedsontwikkelingen

In 2021 is de Gebiedsvisie Poort van het Heuvelland opgestart. Eind 2022 de Gebiedsvisie Stationsgebied Eijsden en omgeving. De bedoeling is om de Gebiedsvisie kern Cadier en Keer op te pakken in 2024. Het budget zoals opgenomen in de Meerjarenbegroting 2023-2026 ad € 50.000,-- was bedoeld voor beide gebiedsontwikkelingen. Na aanbesteding van de Gebiedsvisie Stationsgebied Eijsden en omgeving is duidelijk dat dit bij verre niet toereikend is voor een tweede Gebiedsvisie.  

De vast te stellen Gebiedsvisies geven de visie/ richting aan voor een gebied. Echter om deze visie ook waar te kunnen maken liggen er opgaven die ingevuld moeten worden. Denk bijvoorbeeld bij de Poort van het Heuvelland aan opgaven op het gebied van infra, mobiliteit, groen, en behoud van cultuurhistorisch erfgoed. Bij deze opgaven zal samenwerking gezocht worden met uitvoerende partijen en andere overheden, maar het zal ook betekenen dat wij als gemeente zelf soms aan de lat staan om in deze opgaven te investeren. Ook zou het wenselijk zijn om bij gebiedsvisies te beschikken over middelen om strategische aankopen te kunnen doen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de Stationsomgeving, als een pand te koop zou komen waardoor wij over meer mogelijkheden zouden kunnen gaan beschikken, voor wat betreft ontsluiting/ parkeren etc.  

Zowel voor het opstellen van gebiedsvisies als voor het realiseren van een gebiedsvisie zijn extra middelen en investeringsruimte nodig

Huisvesting voor woonurgenten
In november 2022 heeft het college besloten dat een vijftal locaties, samen met een pilot in Scheulder, nader uitgewerkt worden ten behoeve van de realisatie van woningen ten behoeve van onder andere huisvesting woonurgenten/statushouders. Om op deze locaties woningen te kunnen realiseren, zullen investeringen gedaan moeten worden (bouw- en woonrijp maken). Naar verwachting is het jaar 2023 nodig voor de verdere uitwerking van de locaties in overleg met de beoogde partijen die woningen willen realiseren en zullen de benodigde ruimtelijke procedures gevolgd moeten worden en vergunningen verleend. De feitelijke realisatie zal dan pas in 2024 gaan plaatsvinden, dus worden dan ook pas de feitelijke investeringen gedaan. Hoe groot deze zijn is op dit moment nog niet in te schatten. In de begroting zijn voor dergelijke ontwikkelingen geen financiële middelen opgenomen. Het is wel wenselijk om hiermee rekening te houden, te meer daar de gemeentelijke opgave voor de huisvesting van o.a. statushouders, naar verwachting niet zal afnemen op korte termijn.

Wonen
Op 7 maart 2023 is tussen de genoemde Minister, de provincie en gemeenten de Limburgse Woondeal voor de periode 2023 t/m 2030 afgesloten. Hierin is de Limburgse woningbouwopgave voor deze periode bepaald, verdeeld over twee periodes, namelijk tot 2025 en van 2025 t/m 2030. Voor Limburg is de afspraak dat er tot en met 2030 tenminste 26.500 nieuwe woningen aan de Limburgse woningvoorraad worden toegevoegd. Voor deze opgave moet gestreefd worden naar ten minste 2/3 betaalbaar  (koop tot € 355.000 en huur tot € 1.100,/mnd.), waarvan, afhankelijk van de bestaande woningvoorraad, 30% moet bestaan uit sociale huur.

In de Limburgse Woondeal is opgenomen dat tot 2025 in Eijsden-Margraten 239 nieuwe woningen worden gebouwd.

Zowel kwantitatief en kwalitatief is onze planvoorraad zoals die eind 2022 bekend was, hiervoor opgenomen voor de periode tot 2025. Wat dit vanaf 2025 voor ons gaat betekenen, kan nog niet met zekerheid worden gezegd. Kwantitatief worden niet zozeer problemen verwacht gezien de aanwezige (harde) planvoorraad. Echter mocht de “Wet versterking regie volkshuisvesting”,  in 2023 door de 1e en 2e Kamer worden overgenomen zoals die momenteel in consultatie voorligt en na inwerkingtreding hiervan strikt worden toegezien op de naleving hiervan voor wat de woningbouwopgave betreft, dan betekent dit dat het merendeel van onze nieuwe woningbouwplannen vanaf 2025 moet bestaan uit sociale en middenhuur en betaalbare koop. De vraag is of dan voldoende ontwikkelaars  bereid zijn hierin te investeren en of met deze opgave ook daadwerkelijk tegemoet wordt gekomen aan de woonbehoefte binnen onze gemeente. Een goede en tijdige afstemming van het woningbouwprogramma met regio en provincie bij nieuwe planontwikkelingen zal wellicht meer dan voorheen aandacht vergen. 

Het is een bestuurlijke wens dat in alle kernen woningen worden gebouwd naar de lokale of plaatselijke woonbehoefte. De mogelijke invloed van het voorliggende wetsontwerp verdient niet alleen aandacht hierbij, maar ook de (beoogde) visie zoals vertaald in  “Panorama Zuid-Limburg”. Deze visie beoogt niet bepaald meer woningbouw in de kleinere kernen van ons Heuvelland.

Wetsvoorstel Wet versterking regie Volkshuisvesting

Het voorliggende wetvoorstel Wet versterking regie Volkshuisvesting wil het instellen van een gemeentelijke huisvestingsverordening en urgentieregeling verplichten. Met name de genoemde verordening zal leiden tot een administratieve last voor gemeenten. Deze verordening vergt onder meer de afgifte van woonvergunningen, toezicht en handhaving, oftewel het voeren van een afzonderlijke administratie wordt hiermee verplicht. Het is niet voor niets dat veel gemeenten afzien van het instellen van deze verordening als de administratieve lasten worden afgezet tegen het uiteindelijke resultaat hiervan. Zeker gelet op het feit dat het vinden van adequaat personeel reeds geen makkelijke opgave is, gelet op de huidige schaarste binnen de arbeidsmarkt. Woningschaarste aan met name sociale huur en koop waren voorheen de wettelijke grondslag (Huisvestingswet) om deze verordening in te kunnen stellen. Deze grondslag vervalt dus als de voorgestelde wet door de 1e en 2e Kamer wordt aangenomen en na bekendmaking hiervan in werking treedt. 

Het voorliggende wetvoorstel Wet versterking regie Volkshuisvesting wil het instellen van een gemeentelijke huisvestingsverordening en urgentieregeling verplichten. Met name de genoemde verordening zal leiden tot een administratieve last voor gemeenten.

 

Mobiliteit
Het huidige beleid wordt bestendigd en maatregelen zoals voorzien in de programmabegroting worden voortgezet dan wel geïnitieerd zoals voorzien in de jaarschijf 2024 van het bestuursakkoord rekeninghoudende met de actuele ontwikkelingen en gemaakte afspraken met de raad. 

 

Inzet openbare orde en veiligheid & aanpak ondermijning

Openbare Orde, Veiligheid, en crisisbeheersing
Ook binnen het beleidsveld Openbare orde en veiligheid blijft de focus gericht op een combinatie van preventie, pro-actie, toezicht en handhaving. We intensiveren de samenwerking met de ketenpartners in het speelveld OOV. De organisatie van de regionale en lokale crisisbeheersing wordt opnieuw onder de loep genomen en daar waar nodig versterkt. De ervaringen met de watersnood in 2021 en de advisering vanuit de Veiligheidsregio Zuid-Limburg vormen daarbij belangrijke input.

Ondermijning
In 2020 is het Integrale Ondermijningsbeeld van onze gemeente door het RIEC opgeleverd. Tevens is voor de jaren 2020 tot en met 2023 het Integraal veiligheidsplan vastgesteld. Een en ander is in afstemming met de overige Heuvellandgemeenten gebeurd. Beide zaken worden met ingang van 2024 geactualiseerd. Daarbij wordt tevens overwogen of prioriteiten bijstelling vereisen.

Vanuit het Ministerie van Justitie en Veiligheid is voor de provincie Limburg voor de jaren 2022 tot en met 2024 uit de zogenaamde versterkingsgelden € 5,3 miljoen beschikbaar gesteld. Deze gelden zijn bestemd om een provinciaal netwerk van intergemeentelijke handhavingsteams ondermijning op te zetten. Ingezet wordt op 5 teams. Voor onze regio geldt de indeling met de Heuvelland gemeenten en gemeente Maastricht. Uitgangspunt is dat de inbreng van de regiogemeenten bestaat uit reeds beschikbare personele capaciteit voor de handhaving van ondermijning. In geval van aanvullende prioriteiten zijn ook aanvullende middelen vereist. 

 

In 2024 vindt een herijking plaats van het integraal veiligheidsplan en het ondermijningsbeeld

 

Relatie overheid- inwoners

Niet alleen op nationaal niveau maar ook op het niveau van Eijsden-Margraten is het vertrouwen in de overheid afgenomen. Daarnaast zien we dat vanuit de samenleving een toenemende behoefte is aan een transparant bestuur. Hoewel het vraagstuk ''vertrouwen in de overheid'' door vele factoren wordt beïnvloed en derhalve door externe omstandigheden zo maar kan veranderen, wordt via een drietal lijnen de komende jaren op basis van reeds opgestarte trajecten verder geïnvesteerd in het positief beïnvloeden van de mate van vertrouwen in de overheid. 

Dienstverlening

Kijkende naar de mate waarop inwoners de dienstverlening in z’n algemeenheid waarderen valt op dat dit in de afgelopen jaren nagenoeg gelijk is gebleven; 6,7 (EM 2019) en 6,6 (EM 2022). Deze waardering wijkt niet af van het landelijk gemiddelde, te weten 6,6, (NL 2021). De waardering voor de digitale dienstverlening blijft iets achter op het landelijk gemiddeld; 6,7 (EM 2022) versus 7,0 (NL 2021). 

De meerderheid van de respondenten is tevreden over het aanvragen/voorleggen (67%), de ontvangen/beschikbare informatie (61%), de doorlooptijd (60%). In iets mindere mate zijn respondenten tevreden over de mate waarin zij op de hoogte werden gehouden over het verloop van hun aanvraag (50%). 

Het merendeel van de respondenten is ook positief over het contact met de medewerker van de gemeente. Zij vinden met name dat de medewerker voldoende deskundig is (73%) en de vraag zo goed mogelijk heeft beantwoord (69%). Twee derde vindt dat de medewerker zich verantwoordelijk toonde om tot een oplossing te komen (66%). Wel krijgt de ruimte die de medewerker bood om mee te denken (52%) en de service die de medewerker(s) verleende (38%) een lagere waardering. 

De communicatie en voorlichting waarderen de respondenten met gemiddeld een 6,5. Dit is iets afgenomen ten opzichte van 2019 (6,7). Landelijk wordt gemiddeld een 6,6 gescoord. 

Uit het in 2022 door Telan uitgevoerde onderzoek naar onze telefonische bereikbaarheid, blijkt dat het KCC (klant contact centrum) in basis goed functioneert. Op onderdelen zijn nog kleine verbetermogelijkheden door te voeren. De telefonische bereikbaarheid van de back-office in directe dan wel in indirecte zin verdient verdere verbetering. Hierbij dient aangetekend te worden dat in de periode april 2022 - maart 2023 de gemeente ca. 24.000 telefoontjes heeft ontvangen. Hiervan wordt ca. 9% vanuit het KCC doorverbonden richting de back-office. Van het totaal aantal telefoontjes (24.000 stuks) worden ca. 3,5% van de bellers niet binnen de gestelde norm teruggebeld. 

In het licht van onze dienstverlenende rol en ons leitmotief ´Dicht bij het Leven, vanuit het hart´, vinden we het belangrijk dat we op basis van de onderzoeksresultaten blijven werken aan de verbetering van onze dienstverlening.

Via de weg van een meer procesgestuurde aanpak van producten en diensten door resultaat- en klantgerichte teams zal in 2024 verder gestuurd worden op de dienstverlening. We gaan investeren in communicatie, voorlichting en digitalisering.  Directe en persoonlijke contacten met inwoners, ondernemers en verenigingen zijn hierbij belangrijk. Het geheel zal verder ondersteund worden door het organisatie-ontwikkeltraject dat lopende is.

Burgerparticipatie

Het meepraten en meedoen van inwoners wordt als groot goed gezien, net als het in een vroeg stadium betrekken van inwoners, verenigingen, ondernemers en organisaties bij onze maatschappelijke opgaven en activiteiten/plannen die we voornemens zijn te gaan oppakken. Ervaringen en signalen zijn cruciaal bij beleidsvorming en zeker bij het verbeteren van de uitvoering. Inspraak wordt dan ook gezien als een vanzelfsprekendheid.  Met de werving van een hands-on-adviseur burgerparticipatie zal in 2024 ingezet worden op 

•    het verbeteren van het gevoel van onze inwoners dat ze serieus genomen worden door nieuwe vormen van lokale democratie te introduceren
•    het betrekken van onze inwoners – van jong tot oud - bij initiatieven die opgestart worden vanuit de gemeente of de samenleving zelf 
•    het vergroten van het denk- en handelingsrepertoire over burgerparticipatie in de gemeentelijke organisatie (raad/college/ambtenaren)
•    het verstevigen van de verbinding tussen de gemeente en onze inwoners om tot nog betere plannen te komen die op wederzijds draagvlak en op mede-eigenaarschap kunnen rekenen 
•    het vormgeven aan de vitaliteit en toekomst van de lokale gemeenschappen van Eijsden-Margraten. 

De inzet in 2024 zal met name gericht zijn op het stimuleren en verankeren van burgerparticipatie in de werkwijze van het bestuur, de raad en de ambtelijke organisatie. Dit alles vanuit een groeiproces waarbij ruimte is voor experimenteren en doorontwikkelen van reeds opgedane ervaringen. In concreto betekent dit het volgende: het verzamelen van signalen, feedback en klachten die vertaald worden in het verbeteren, (door)ontwikkelen en organiseren van diverse werkwijzen rondom inzet burgerparticipatie in de organisatie (bij management, teams en nieuwe medewerkers) alsmede in het samenspel tussen bestuur en organisatie;  het uitwerken en implementeren van een plan van aanpak rondom het vergroten van inspraak van kinderen tot 12 jaar en jongeren tussen 12 en 18 jaar; het uitwerken en uitvoeren van een plan van aanpak rondom het introduceren van een inwonersbegroting.

 

Goed bestuur
Samen met de gemeenteraad en het College wordt de ingeslagen weg van bestuurlijke vernieuwing verder doorgezet, gericht op het door ontwikkelen van goed bestuur in de gemeente en het bevorderen van het samenspel tussen raad, college en organisatie.  De basis hiervoor is gelegd in de raadsbijeenkomst op 10 januari 2023. Op grond van een gedragen aanpak die in 2023 verder vormgegeven wordt, zal in 2024 hieraan verdere uitvoering worden gegeven. 

In 2024 wordt verdere uitvoering gegeven aan het thema goed bestuur.

 

Organisatie toekomstbestendig maken

Op dit moment is een organisatie-ontwikkeltraject gericht op een toekomstbestendige organisatie die wendbaar en veerkrachtig is. Waar mensen werken die gedreven worden door publieke doelen. Een organisatie met een collegiale sfeer, waarin aandacht voor elkaar is en waarin we met plezier samenwerken om mooie resultaten te bereiken, die betekenis vol zijn voor onze inwoners, samenleving en leefomgeving. Het realiseren van resultaten doen we in teamverband. Dit betekent dat teams weten waarvoor ze aan de lat staan, die opgaven weten te adresseren en aan te pakken en via het inzetten van de eigen en elkaars talenten dit zelf organiseren zonder de connectie met andere onderdelen, het bestuur en de samenleving te verliezen. Een organisatie waarin de aansluiting met de samenleving vooropstaat en waarin (blijven) ontwikkelen de standaard is. Dit toekomstbeeld vormt de visie voor organisatie; ’Dicht bij het leven, vanuit het Hart’
 
Om dit te bereiken investeren we de komende jaren in het realiseren van opgavegericht werken met zelforganiserende teams. Hierbij staan de opgaven, zowel bestuurlijke alsmede going concern vraagstukken, en de wijze waarop teams in samenspel met het bestuur hieraan invulling geven, centraal. Ingezet wordt op resultaatgerichte teams die vanuit een opgavegerichte en zelforganiserende aanpak inspelen op ontwikkelingen en vraagstukken in de samenleving, waarbij de uitgangspunten van de dienstverleningsvisie en de ambities van het bestuur een belangrijke basis vormen. Dit vraagt om een andere manier van organiseren, waarbij de opgave centraal staat en waarbij we sturing anders gaan inrichten, met minder hiërarchie en meer gedeeld leiderschap en eigenaarschap. Kortom, een organisatie die voor het bestuur dienstbaar, toegewijd en daadkrachtig is maar tegelijk eigenstandig kan zijn. Een organisatie die goed kan wisselen tussen de rollen van partner en meedenker is van het bestuur, inwoners, ondernemers en verenigingsleven, maar tevens zich verantwoordelijk voelt voor een realistische uitvoering.
 
De gedachtegang is dat door samen met het bestuur (College & raad) de opgaven adequaat te formuleren en heldere afspraken te maken verwachtingen over en weer inzichtelijker worden en toegewerkt wordt in het versterken van ieders rol. Hiermee wordt ruimte gecreëerd, zodat de organisatie op basis van een professionele aanpak invulling kan geven aan de opgaven. Het in balans brengen van de opgaven in relatie met de beschikbare capaciteit alsmede de wijze waarop invulling en sturing gegeven wordt aan de opgaven maakt hiervan nadrukkelijk onderdeel uit. We zien opgavegericht werken dan ook als vertrekpunt voor onze werkprocessen. In dit licht stellen we de opgaven in de samenleving écht centraal en wordt niet langer gewerkt vanuit een sectorale of beleidsmatige aanpak. We spelen daarmee beter en sneller in op de toenemende dynamiek van onverwachte en complexer wordende ontwikkelingen die in de samenleving van Eijsden-Margraten zich voordoen. 
Door in teamverband te werken en de werkzaamheden op basis van principes van zelforganisatie uit te voeren, bevordert dit ons inziens het integraal werken, de professionaliteit alsmede ontwikkel- en uitvoeringskracht van de organisatie met als resultaat meer tevredenheid bij onze inwoners en het bestuur. We zijn er van overtuigd dat hiermee tevens het werkplezier binnen onze organisatie wordt bevorderd. 
 
Het ontwikkeltraject richt zich op het werken vanuit opgaven die uitgevoerd worden door teams. De route om te komen tot opgavegericht werken met zelforganiserende teams is niet op voorhand middels een blauwdruk uitgewerkt. Onze  organisatie bestaat uit verschillende bedrijfsonderdelen met uiteenlopende uitdagingen. Maar ook omdat niet structuren, systemen en procedures leidend moeten zijn, maar de opgaven en onze medewerkers. Het organisatieontwikkeltraject betreft dan ook een beweging op weg naar het geschetste ontwikkelperspectief.
 
Op weg naar het te realiseren ontwikkelperspectief hanteren we de komende jaren vier organisatieprincipes waarop in de aanpak de focus komt te liggen. 
1.    Slagkracht organiseren: is gericht op het versterken van de bedrijfsvoering
2.    Veerkracht en wendbaarheid: is gericht op het adequaat kunnen inspelen op ontwikkelingen 
3.    Vitaliteit: is gericht op bestuur, medewerkers en teams  in hun kracht zetten
4.    Resultaatgerichtheid: is gericht op het realiseren van correcte dienstverlening en gedragen activiteiten

Werkzaamheden en verbetervoorstellen dienen te passen binnen deze vier organisatieprincipes en ten doel te hebben dat ze bijdragen aan de ontwikkelrichting ´opgavegericht werken met zelforganiserende teams´. Deze vier organisatieprincipes vormen als het ware de meetlat waaraan getoetst moet worden. 

In 2024 zal de ontwikkelrichting aan de hand van een ontwikkelagenda verder worden vormgegeven en gemonitord. De ontwikkelagenda wordt op grond van de vier organisatieprincipes samengesteld. Per onderdeel wordt op hoofdlijnen in beeld gebracht wat we willen bereiken en wat we hiervoor gaan doen. We realiseren ons dat we niet alles tegelijk kunnen oppakken. Immers, we verbouwen met de winkel open. Derhalve worden prioriteiten gesteld in hetgeen per fase van het ontwikkeltraject opgepakt moet worden.

 

Invoering Rechtmatigheidsverklaring
Daar waar eerst nog verondersteld werd dat over 2022 voor het eerst een rechtmatigheidsverklaring door het college zou moeten worden afgegeven, is dit wederom doorgeschoven naar 2023. Eind 2023/ begin 2024 zullen werkzaamheden worden verricht om te komen tot het afgeven van een eerste rechtmatigheidsverklaring over het jaar 2023.

In 2024 zal de aanpak zoals verwoord in het onderzoek "Verbeteren beheersing inkoop en subsidies"  worden gecontinueerd voor de overige processen. Dit betreffen: personele kosten, Jeugd, WMO, Participatie, Crediteuren en Financieel Beheer.

Doorontwikkelen informatisering
Veranderingen onder druk van de informatiesamenleving volgen elkaar in hoog tempo op. Complexe vraagstukken vergen de inzet van slimme, vaak digitale oplossingen. Dit alles heeft invloed op onze gemeente. Hierdoor werken wij planmatig aan deze digitale transitie, zodat de basis op orde is, wij klaar voor de toekomst zijn en weerbaar tegen een cyberaanval.

Belangrijke ontwikkelingen in 2024 vormen de implementatie van de Omgevingswet, vernieuwing van onze financiële informatievoorziening en de ontwikkelingen binnen ons sociale domein; ze zijn allemaal in hoge mate afhankelijk van een succesvolle digitale transitie. Daarnaast gaan we aan de slag met duurzame digitale archivering in samenwerking met het Historisch Centrum Limburg.

 

Doelgericht Samenwerken

De door de gemeenteraad vastgestelde kaders voor bestuurlijke samenwerking zijn gefundeerd op twee pijlers: de op 28 mei 2019 door de gemeenteraad vastgestelde “Kadernotitie Richting geven aan doelgerichte samenwerking” en de kaders voor samenwerking in de vastgestelde meerjarenbegroting 2023-2026.

Momenteel kent de gemeente vele vormen van samenwerken binnen Zuid-Limburg. Naast de samenwerking rondom verbonden partijen, betreft het onder meer de samenwerking binnen Lijn50, Maastricht-Heuvelland, het Middengebied en de Zuid-Limburgse gemeenten. 

Voor de samenwerking in Zuid-Limburg spelen drie actuele en belangrijke ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op het speelveld van de (bestuurlijke) samenwerking in Zuid-Limburg en de positionering van de gemeente Eijsden-Margraten in dat speelveld voor de komende jaren. 

NOVI Zuid-Limburg/Panorama Zuid-Limburg
Eén van de onderdelen van NOVI Zuid-Limburg (tegenwoordig NOVEX) is Panorama Zuid-Limburg, een ontwerpend onderzoek dat voorziet in meerdere behoeftes:

Het concretiseert de Rijksinzet vanuit de NOVI voor Zuid-Limburg door deze uit te werken en te versnellen volgens de prioriteiten en afwegingsprincipes uit de NOVI;
Panorama Zuid-Limburg is een wezenlijke (en spannende) sleutel in de NOVI-aanpak. In de Startagenda NOVEX-gebied Zuid-Limburg 2022 wordt Panorama Zuid-Limburg genoemd als een van de drie onderdelen waar vanuit het NOVEX-gebied Zuid-Limburg op wordt gefocust;
Het vertaalt de doelstellingen in de POVI gebiedsgericht tot toekomstscenario’s met keuzemogelijkheden.
Het eindproduct van Panorama Zuid-Limburg bestaat uit een tussentijds discussiestuk met drie samenhangende toekomstscenario’s voor Zuid-Limburg waarin de breedte van de keuzemogelijkheden wordt gepresenteerd. En een einddocument dat de aanzet vormt voor een gezamenlijke ruimtelijke ontwikkelstrategie. Deze eindproducten maken de belangrijkste keuzes scherp en vormen zo een goede basis voor een gezamenlijke ruimtelijke ontwikkelstrategie, die in een vervolg op Panorama Zuid-Limburg zal worden opgesteld.

Regiodeal Zuid-Limburg 
Het Kabinet heeft besloten de Regio Deals voort te zetten. Het budget voor 2022 tot en met 2025 is € 900 miljoen en wordt in meerdere tranches opengesteld. Net als bij de eerdere Regio Deals dragen ook de regionale partijen bij aan de financiering. 

Het Ministerie van BZK heeft op 17 februari 2023 bekend gemaakt dat 14 aanvragen voor Regio Deals zijn gehonoreerd voor in totaal 284 miljoen euro. Daarbij zijn de Regio Deal Centraal-Westelijk Zuid Limburg – Maastricht-Sittard-Heuvelland (20 miljoen euro) en de Regio Deal Parkstad Limburg (25 miljoen euro). Samen biedt dit een kans om de transformatie van Zuid-Limburg een impuls te geven, zowel op het gebied van leefbaarheid, economie als verduurzaming. De projecten Poort van het Heuvelland als ook het Landschapspark - Grenzeloos - Bocagelandschap maken onder meer deel uit van de Regio Deal aanvraag. 

Onderzoek Bestuurlijke Regionale Ecosystemen (BRE)
In bestuurlijke opdracht van de Tripool gemeenten en de provincie Limburg doet de Rijksuniversiteit Groningen samen met Berenschot onderzoek naar hoe in Zuid-Limburg wordt gewerkt publieke waarden en welke factoren het succes van de regionale samenwerking in Zuid-Limburg bepalen. Het samenspel tussen het Bestuurlijke Regionale Ecosysteem (BRE), het economische ecosysteem en het maatschappelijke ecosysteem staat hierbij centraal. Het BRE-onderzoek levert medio 2023 aanbevelingen op over hoe de samenwerking tussen het bestuurlijke, maatschappelijk en economisch ecosysteem in Zuid-Limburg zinvol versterkt kan worden.

Het BRE-onderzoek is vanuit de brede samenwerking Zuid-Limburg opgepakt. De resultaten van het BRE-onderzoek zullen van invloed zijn op de brede samenwerking in Zuid-Limburg, Middengebied, Maastricht-Heuvelland en Lijn50. Het onderzoek zal immers concrete adviezen opleveren hoe de samenwerking in Zuid-Limburg kan worden verbeterd en via welk verbeteringsproces dat de komende jaren zou moeten worden vorm gegeven. 

De hierboven omschreven ontwikkelingen en vervolgprocessen zullen van invloed zijn op de samenwerking de komende jaren en daarmee ook op de vastgestelde kaders van de gemeente Eijsden-Margraten voor samenwerking.

Een nadere verkenning en evaluatie op samenwerking in 2023 zal uitwijzen op welke wijze de samenwerking binnen Lijn50, het Middengebied en/of Maastricht-Heuvelland in 2024 verder vorm en inhoud krijgt. Een belangrijk afwegingscriterium betreft de vraag met welke samenwerkingspartner(s) het beoogde doel of effect voor onze inwoners of ondernemers het beste wordt bereikt. Veel waarde wordt gehecht aan de relatie en samenwerking met de buurgemeenten in het bijzonder de centrumgemeente Maastricht.  We zetten in 2024 eveneens in op samenwerking met gemeenten aan de andere kant van de landsgrens. Samen met onder meer de gemeenten Voeren, Visé en Riemst worden de uitdagingen op het gebied van milieu als ook de kansen op het gebied van vrijetijdseconomie, cultuur, natuur en landschap nader verkent en verdiept. Lopende initiatieven zoals het Landschapspark grenzeloos Bocagelandschap, het Grenspark Jeker & Maas en de voorziene Jumelage met Clervaux worden verder uitgewerkt.   Gezien de toenemende strategische vraagstukken op lokaal en regionaal niveau, dient de strategische uitvoeringskracht verstevigd te worden, hetgeen extra capaciteit vraagt.