In dit hoofdstuk is een samenvatting opgenomen van de economische vooruitzichten voor Nederland zoals het Centraal Planbureau deze verwacht en heeft opgenomen in het Centraal Economisch Plan 2023 (voor de totale publicatie wordt verwezen naar de hyperlink). Het schetst daarmee de verwachte context van de gemeente Eijsden-Margraten en niet de economische vooruitzichten voor de gemeente.
Door de inflatieschok vertraagde de economische groei, maar een recessie bleef uit. De hoge energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne zorgden voor een mondiale groeivertraging en hogere productiekosten voor energie-intensieve bedrijven en verminderd besteedbaar inkomen voor huishoudens door inflatie. Een recessie in Europa bleef echter uit dankzij de milde winter en extra overheidsuitgaven in Nederland, en bedrijven die hun personeel niet ontslaan.
Ondanks de crises van de afgelopen jaren is de Nederlandse economie met 5% gegroeid en relatief stabiel gebleven tijdens de coronacrisis en grote verschuivingen in energiemix en industriële productie. Veranderingen in relatieve prijzen kunnen wel invloed hebben op de vraag en sectorstructuur, maar het aanpassingsproces lijkt geleidelijk te verlopen en een faillissementsgolf is uitgebleven.
Wel zijn er verdelingseffecten en verschillen tussen bedrijven en huishoudens door de energieprijsschok en dalende aiq (arbeidsinkomensqoute), maar de overheid heeft de klap voor huishoudens opgevangen en er wordt een inhaalslag verwacht in loonontwikkeling. In 2023 stijgen de lonen met 5%, in 2024 naar verwachting ook. Daarmee beweegt de aiq in 2024 weer richting het langjarig niveau.
De inflatie daalt snel door lagere energieprijzen, maar kerninflatie blijft nog hoog tot 2024. De kerninflatie ligt met 6,7% in februari 2023 historisch hoog. De totale inflatie (consumentenprijsindex, cpi) bedraagt 3% in 2023 (inclusief neerwaarts effect van 1%-punt door het prijsplafond) en 3,1% in 2024.
De economische groei zal op basisraming in 2023 met 1,6% en in 2024 met 1,4% groeien, terwijl de werkloosheid langzaam toeneemt tot 4,1% in 2024. Er zijn internationale remmende factoren zoals afgekoelde wereldhandel, hogere investeringsonzekerheid en hogere rente, maar ook de woningmarktcorrectie kan de groei belemmeren. Er zijn echter hervormingen geweest sinds de financiële crisis van 2008 en de risico's van grote woningwaardedalingen zijn hierdoor verkleind.
Dit jaar blijft de koopkracht in doorsnee ongeveer gelijk. Het beleid draagt daaraan positief bij, maar de prijsstijging is hoger dan de inkomenstoename vanwege de ingroei van nieuwe energiecontracten. In 2024 stijgt de koopkracht met 2,0%, doordat de lonen harder stijgen dan de prijzen. Echter, over de periode 2022-2024 daalt de koopkracht voor het mediane huishouden met ongeveer 1%. De koopkracht van lagere inkomens stijgt doordat ze het meest hebben geprofiteerd van het gevoerde beleid.
Het aantal personen in armoede stijgt in 2024 tot 5,8% van de bevolking en het aantal kinderen in armoede tot 7,1% van de kinderen, doordat tijdelijk beleid gericht op de laagste inkomens wegvalt.
Hoewel de energiemarkten momenteel in wat rustiger vaarwater beland lijken, blijft de onzekerheid groot.
Het waar mogelijk versnellen van verduurzaming is van groot belang omdat de energieprijzen langjarig duidelijk hoger blijven dan voorheen. Het naar voren halen van energiebesparende maatregelen is daarom zeer kosteneffectief. Beleid gericht op verduurzaming pakt problemen met de betaalbaarheid van de energierekening gericht aan en vermindert de kwetsbaarheid voor hoge energieprijzen.
De overheidsfinanciën hebben de energieprijsschok op het oog goed doorstaan, maar tijdelijke factoren maskeren het onderliggende beeld. Het EMU-saldo bedraagt in 2023 -3,0% bbp, waarbij we de kosten van het prijsplafond nu ramen op 5,1 miljard euro. In 2023 en 2024 blijft de staatsschuldquote stabiel beneden de 50% bbp.
Op basis van de prognoses uit het Centraal Economisch Plan zijn de ramingsgrondslagen bepaald. Deze ramingsgrondslagen zijn van belang bij het opstellen van de begroting 2024. Deze grondslagen worden definitief bepaald in de te ontvangen meicirculaire.
| 2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |
| Salarissen en sociale lasten | 5% | 2% | 2% | 2% |
| Consumenten prijsindex | 3,1% | 4,2% | 4,2% | 2,2% |