Algemeen financieel beleid

In het kader van financieel beleid dienen uitgangspunten te worden gehanteerd welke als kader gebruikt kunnen worden voor het opstellen van de begroting: (deze  uitgangspunten zijn ten opzichte van de vorige begrotingen niet veranderd)

• Structurele uitgaven worden gedekt door structurele inkomsten;
• De inkomsten uit het gemeentefonds zijn algemeen dekkingsmiddel;
• Specifieke rijksbezuinigingen worden doorgezet naar de doelgroep of gemeenschap, er vindt in principe geen ‘reparatie’ plaats uit de algemene middelen;
• Indien het Rijk bezuinigingen en efficiencykortingen terugdraait dan worden deze ‘teruggegeven ‘ aan het betreffende beleidsterrein;
• Meevallers mogen dienen als compensatie voor tegenvallers op basis van bestaand beleid, niet voor beleidsintensiveringen of nieuw beleid;
• (Dreigende) overschrijdingen op de lasten en onderschrijdingen op de baten dienen in eerste aanleg te worden bijgestuurd door het treffen van tijdige en passende (beleids)maatregelen;
• Overschrijdingen van de lasten en onderschrijdingen van de baten worden in eerste aanleg gecompenseerd binnen begroting;

In de Gemeentewet is bepaald dat een meerjarenbegroting voor (tenminste) drie jaar volgend op het begrotingsjaar dient te worden opgesteld. Deze meerjarenbegroting dient structureel en reëel in evenwicht te zijn. 

Ten aanzien van de op te stellen begroting 2024-2027 wensen wij de navolgende uitgangspunten te hanteren:

Indexeringspercentages
Salarissen en sociale lasten	stijging loonvoet sector overheid voor looncompensatie
Stelpost prijscompensatie goederen en diensten	stijging maximaal de prijsontwikkeling op basis van de % prijsindexen CBP CEP gehanteerd in de circulaires van het gemeentefonds
Belastingen en heffingen:
Onroerende zaakbelastingen (2023)	Maximaal de prijsontwikkeling op basis van de % prijsindexen CBP CEP gehanteerd in de circulaires van het gemeentefonds
Toeristenbelasting (2023)	Gelijk houden aan de tarieven voor 2023, tenzij door een niet sluitende begroting andere keuzes gemaakt dienen te worden
Hondenbelasting (2022)	Gelijk houden aan de tarieven voor 2023, tenzij door een niet sluitende begroting andere keuzes gemaakt dienen te worden
Woonforensenbelasting (2023)	Gelijk houden aan de tarieven voor 2023, tenzij door een niet sluitende begroting andere keuzes gemaakt dienen te worden
Rioolheffing (2023)	Maximaal kostendekkend
Afvalstoffenheffing (2023)	Maximaal kostendekkend
Legesverordening (2023)	Stijging maximaal de prijsontwikkeling op basis van de % prijsindexen CBP CEP gehanteerd in de circulaires van het gemeentefonds
Te verlenen diensten in of op de openbare weg (2020)	Stijging maximaal de prijsontwikkeling op basis van de % prijsindexen CBP CEP gehanteerd in de circulaires van het gemeentefonds
Lijkbezorgingsrechten (2021)	Stijging maximaal de prijsontwikkeling op basis van de % prijsindexen CBP CEP gehanteerd in de circulaires van het gemeentefonds
Marktgelden verordening (2013)	Stijging maximaal de prijsontwikkeling op basis van de % prijsindexen CBP CEP gehanteerd in de circulaires van het gemeentefonds

Onderstaand is een overzicht opgenomen van de inkomsten van de belangrijkste belastingen.

Belastingsoort	Bedrag
Onroerende zaakbelastingen	€ 5.860.000
Woonforensenbelasting	€ 107.000
Toeristenbelasting	€ 878.000
Hondenbelasting	€ 178.000
legesinkomsten	€ 766.000

De financiële positie speelt een belangrijke rol om een adequate en integrale afweging te kunnen maken over de te varen koers op de korte, maar vooral op de (middel)lange termijn. Het voeren van een solide financiële strategie is namelijk randvoorwaardelijk voor het realiseren van de ambities op de (middel)lange termijn waarbij op een doelmatige en doeltreffende manier wordt omgegaan met onze middelen.

Beoordeling van de financiële positie en de strategische doelstelling vindt plaats aan de hand van vier concrete doelstellingen. 

 

 

De beoordeling van de financiële positie is geen doel op zich en moet altijd bezien worden in het licht van de totale maatschappelijke opgave. Het te bereiken maatschappelijke rendement en de bijdrage aan de inhoudelijke beleidsdoelstellingen zijn hierbij van evident belang. De financiële positie is ondersteunend aan het afwegingsproces en moet het bestuur helpen verantwoorde keuzes te kunnen maken voor de (middel)lange termijn. Afwegingen waarbij de beantwoording van de  3 W – vragen: Wat willen we bereiken? Wat gaan we daarvoor doen? en Wat mag het kosten? afgezet worden ten opzichte van de impact op de financiële positie.

De doelstellingen en de te hanteren kengetallen moeten vooral gezien worden als richtlijn en hulpmiddel voor uw bestuur bij het afwegingsproces om te komen tot maatschappelijk verantwoorde (investerings)beslissingen.  Deze kengetallen geven inzicht in de financiële weer- en wendbaarheid van onze gemeente.

Gemeenten moeten op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) een tabel met financiële kengetallen opnemen in zowel de begroting als de jaarrekening. Deze kengetallen maken zoals reeds gezegd het de raad gemakkelijker om inzicht te krijgen in de financiële positie van de gemeente. Onderstaande tabel is ontleend aan de begroting 2023-2026.  

Om een beeld te geven hoe de financiële positie van Eijsden-Margaten zich ontwikkelt, is gebruik gemaakt van een onderverdeling naar drie categorieën. Dit zijn: groen (goed/weinig risico), oranje (voldoende/voorzichtigheid geboden) en rood (onvoldoende/veel risico). In onderstaande tabel zijn de standaard percentages die daarvoor gebruikt worden vermeld. Deze percentages zijn gebaseerd op de signaalwaarden die de provincie hanteert als toezichthouder (opgenomen in het Gemeenschappelijk Financieel Toezichtkader 2020). 

Netto schuldquote (schulden minus vorderingen/ baten)
De netto schuld weerspiegelt het niveau van de schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het kengetal bestaat uit 2 ratio’s: zowel inclusief als exclusief doorgeleende gelden. Een hoge schuld kan immers veroorzaakt worden doordat afgesloten leningen worden doorgeleend. De netto schuldquote is in 2023 hoger dan 90% en daalt vanaf begroting 2024 weer.  We volgen de ontwikkeling van de schulden. Op dit moment is het nemen van gerichte maatregelen en/of beperking van investeringen niet aan de orde.

Solvabiliteitsratio (eigen vermogen/ totaal vermogen)
Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen en het bezit van de gemeente is afbetaald. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de gemeente. Uit de tabel blijkt dat de solvabiliteitsratio in 2023 met 14% als onvoldoende kwalificeert maar daarna weer stijgt. De ratio is zorgwekkend, en blijft onze aandacht hebben.

Structurele exploitatieruimte (structurele baten minus structurele lasten/ totale baten)
Dit kengetal is van belang om te kunnen beoordelen welke structurele ruimte er is om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten te dekken (bij een negatief percentage niet). Een begroting waarvan de structurele baten hoger zijn dan de structurele lasten is meer flexibel dan een begroting waarbij de baten en lasten in evenwicht zijn. Op basis van het kengetal blijkt dat er ruimte is om tekorten of extra lasten binnen de huidige begroting op te vangen. 

Grondexploitatie 
Grondexploitatie kan risicovol zijn als de gemeente veel grond heeft. Het kengetal geeft weer hoe de waarde van de grond zich verhoudt tot de totale baten. De boekwaarde van grond is van belang, omdat deze waarde moet worden  terugverdiend bij de verkoop. De boekwaarden van verliesgevende plannen zijn gebaseerd op de actuele marktwaarde en voor verwachte verliezen zijn voorzieningen getroffen. De invloed van de huidige plannen op de exploitatie is daarom zeer gering.

Belastingcapaciteit
De belastingcapaciteit geeft inzicht hoe de belastingdruk van de gemeente Eijsden-Margraten zich verhoudt ten opzichte van de landelijk gemiddelde woonlasten voor een gezin in het laatst bekende begrotingsjaar (2022). Voor de berekening van de belastingcapaciteit worden de totale woonlasten van een meerpersoonshuishouden in onze gemeente vergeleken met het landelijk gemiddelde van het laatst bekende begrotingsjaar. 
De belastingcapaciteit betreft niet alleen de OZB (€ 422), maar ook afvalstoffenheffing (€ 304) en rioolrecht (€ 285). Dit totaalbedrag (€ 1.011) wordt afgezet tegen het landelijk gemiddelde in het laatst bekende begrotingsjaar, in dit geval Coelo Atlas 2022 (€ 810).  De belastingcapaciteit komt hiermee uit op afgerond 125% (€ 1.011 / € 810). Voor wat de totale gemiddelde woonlasten betreft, vermeldt de Atlas van de lokale lasten (Coelo) 2022 dat deze bij de goedkoopste gemeente € 667 bedragen en bij de duurste € 1.736.

Zoals u uit bovenstaande toelichting kunt opmaken zijn de belangrijkste kengetallen sterk afhankelijk van het eigen vermogen en de schuldenpositie van de gemeente. Met andere woorden een hoog ambitie niveau in relatie met aan te trekken vreemd vermogen zullen de belangrijkste kengetallen negatief beïnvloeden. Op zich hoeft dit niet direct een probleem te zijn maar het moet dan wel een bewuste door uw raad gemaakte keuze zijn. Zoals u weet wordt jaarlijks door BDO accountants een benchmark gepresenteerd van Nederlandse gemeenten. Hierin wordt op basis van de  kengetallen de  financiële situatie van de gemeenten weergegeven. Op basis van deze benchmark scoort onze gemeente een zes.

Aangezien er voor gekozen is de kadernota eerder aan uw raad aan te bieden, zijn de gevolgen van de meicirculaire niet in deze kadernota verwerkt. De effecten van de meicirculaire zullen wij u middels een separate raadsinformatiebrief doen toekomen.