Financiële begroting

Van kadernota naar begroting: het doorlopen proces en gemaakte keuzes

Start met inbreng van de raad

Op verzoek van de gemeenteraad hebben we dit jaar de kadernota en de begrotingsvoorbereiding anders aangepakt. Vroeg in het proces hebben we de raad betrokken bij de situatie waar we voor staan en inzichtelijk gemaakt welke keuzeopties er zijn.

Wat we beoogden met dit traject was: komen tot duurzame financiën waarvoor scherpe keuzes nodig zijn, met zoveel mogelijk draagvlak. We hebben dan ook de perspectieven van de gemeenteraad, van het college en van de organisatie opgehaald en met elkaar verbonden en vertaald in voorliggende meerjarenbegroting.

Het traject startte met een digitale informatiesessie voor de raad op 10 juni 2020, waarin de financiële ontwikkelingen werden toegelicht en geduid. De hoofdboodschap was: bij niet ingrijpen stevenen we af op een fors meerjarig tekort.

Tabel 1 geeft de uitgangspositie weer op basis van de informatie op 10 juni 2020.

Met zo’n somber uitgangsplaatje is de vraag: aan welke knoppen kunnen we draaien?
Die knoppen zijn onder te verdelen in 4 categorieën:

Interventies in financiën: de 21 keuzeopties.

Het urgentiebesef rondom de uitdagingen waar we als gemeente voor staan was gegroeid. Het beeld dat de gemeente op de langere termijn in een kwetsbare en onzekere financiële situatie komt landde en werd erkend. De vervolgstap was het uitwerken van mogelijke interventies  passend in de missie van Eijsden-Margraten. Daar kwamen 21 keuzeopties uit voort die op 22 en 23 juni in 3 fysieke corona-proof sessies zijn gepresenteerd aan 22 raadsleden en burgerraadsleden.
Na de toelichting is ook het draagvlak voor deze opties gepeild, met de vraag  welke van deze opties zijn bespreekbaar en dus geschikt om nader uit te werken.

Het overgrote deel van deze 21 keuze-opties bleken bespreekbaar te zijn. In onderstaande grafiek is de cumulatieve opbrengst weergegeven.

 

Over de uitslag is uw raad door middel van een  Raadsinformatiebrief d.d. 9 juli 2020 geïnformeerd. Wij constateren dat  geen enkele keuzerichting voor een meerderheid van de deelnemers onbespreekbaar en als de categorie “onbespreekbaar” en “geen voorkeur” bij elkaar opgeteld worden, wordt alleen keuzerichting F2 (herzien subsidie bibliotheek) met 11 stemmen gezien als een ongewenste keuzerichting. Daarmee is geconcludeerd dat nagenoeg alle keuzerichtingen meegenomen konden worden in opmaat naar het in evenwicht krijgen van onze begroting.

Financieel vertrekpunt 2021-2024 ten tijde van de kadernota 2021

In de financiële opgave 2021-2024 is een aantal ontwikkelingen meegenomen:

C.		Vanaf 2022 gaat de herverdeling van het gemeentefonds in. De verwachte negatieve impact bedraagt tussen €50 - €100 per inwoner. Voor € 50 per inwoner opgenomen als verwachte bijstelling  van de algemene uitkering. In 2022 maar voor de helft daar het een ingroei model betreft.
D.		Op basis van een uitgevoerd onderzoek naar de kwaliteit van onze sportvelden verwachten wij een tekort aan onderhoud voor de sportvelden. De beheerskosten worden naar boven bijgesteld.
E.		Bijramen van de voorziening gemeentelijke gebouwen o.b.v. het MeerJaren Onderhoudsplan 2021-2024.
F.		In de begroting 2020-2023 was nog geen ruimte gecreëerd voor de prioritaire thema’s.
G.		De Wet Private Kwaliteitsborging gaat waarschijnlijk per 1-1-2022 in, hetgeen een negatief effect heeft op de legesinkomsten
H.		Binnen de Jeugdzorg gaat het woonplaatsbeginsel in per 1-1-2022, waardoor de lasten van de zorg onder voogdij geplaatste jeugdigen niet meer ten laste komen van de gemeente Eijsden-Margraten wanneer het geen eigen inwoners betreffen.
I.		We verwachten een toename van het gebruik van de WMO door de grijze druk binnen onze gemeente.

Waar staan we nu?

Zoals reeds aangegeven bij de Raadsthemasessies was de prognose van de financiën 2021-2024 nog indicatief en dienden de posten nog verder verdiept te worden. Inmiddels heeft verdieping plaatsgevonden en zijn wij 3 maanden verder waardoor we ook nog additionele inzichten hebben verkregen. Dit leidt tot de volgende uitgangssituatie voor het invullen van de begroting 2021-2024:

Toelichting:

• De definitieve doorrekening van de meicirculaire heeft nog tot een positieve bijstelling geleid.
  
  
• (D) Een nadere analyse van de aanpak voor het onderhoud van de sportvelden heeft geleid tot een neerwaartse bijstelling van de beheerskosten onderhoud sportvelden.
  
  
• (F) De huidige werkbudgetten zijn nader geanalyseerd en door reallocatie van middelen is het budget bijgesteld met € 150.000.
  
  
• (J) Op dringend advies van de Provincie zijn de verwachte dividendinkomsten van de BNG en Enexis neerwaarts bijgesteld met € 180.000 omdat bij beide deelnemingen het resultaat onder druk staat en minder dividend uitkering te verwachten is.
  
  
• (K) De regeling Voogdij/18+ 2019 heeft ons inzicht gegeven dat in de huidige kosten van de Jeugdzorg een aanzienlijk aandeel van de kosten veroorzaakt wordt door de zogenaamde "onder voogdij stellingen", welke in aanmerking komen voor een (gedeeltelijke) compensatie door het Rijk.

 

Invulling begroting

In Tabel 3 is onderstaand de definitieve invulling van de begroting 2024-2024 opgenomen en zijn tevens de effecten van de september circulaire toegevoegd en de resultaten van de technische doorrekening van de begroting opgenomen, welke zijn uitgevoerd in afgelopen maanden.

De toelichting op de gemaakte keuzes binnen de 21 keuzeopties is reeds uitgebreid toegelicht in het Voorwoord van de begroting.