Programma 1: Mens & Samenleving

 

Wij leven in een tijd van fundamentele veranderingen in de samenleving. De verzorgingsstaat met verzekerde rechten op overheidsvoorzieningen verandert naar een samenleving met meer zelfredzame mensen die eigen verantwoordelijkheid mogen en moeten nemen voor zichzelf en hun (sociale) omgeving. Hoewel deze veranderende samenleving de nodige onzekerheid met zich meebrengt – ook voor onze inwoners – biedt het ook kansen. Onze gemeente heeft een sterke culturele identiteit, een rijk verenigingsleven en goede (algemene)voorzieningen. Door actieve en zelfredzame inwoners kan de aanwezige kracht maximaal worden benut. Een goede kwaliteit van leven voor al onze inwoners in een inclusieve samenleving* is ons streven, hetgeen naadloos aansluit bij het Cittaslow- gedachtegoed en Dicht bij het Leven- filosofie. 

*Een inclusieve samenleving is een samenleving waar iedereen tot zijn recht kan komen. Het maakt niet uit welke culturele achtergrond, gender, leeftijd, talenten of beperkingen iemand heeft. Iedereen neemt op een gelijkwaardige manier deel aan de maatschappij.

 

1.0 Prioritair thema: Lifestyle

Omschrijving

Terug naar navigatie - Omschrijving

Een goede kwaliteit van leven voor al onze inwoners in een inclusieve samenleving is ons streven waar iedereen mag en kan meedoen en waarin sprake is van een inclusieve economie. Dit sluit naadloos aan bij het Cittaslow-gedachtegoed dat we voor ogen hebben. Een gedachtegoed waarin we binnen de maatschappelijke ontwikkelingen en de behoeften van onze inwoners en gemeenschappen verder bouwen aan een veerkrachtige en vitale samenleving.

Vanuit deze optiek wordt vanaf 2020 nadrukkelijk accent gelegd op het thema positieve gezondheid gericht op het versterken van de individuele en collectieve kracht waarin de individuele gezondheid, welzijn en participatie centraal staat. Daarnaast komt binnen dit thema het accent te liggen op gezonde voeding geënt op het stimuleren van bewust consumeren en produceren.
Rondom het programma Lifestyle staan we voor de volgende uitdagingen:

  • Jongeren aan het bewegen krijgen/houden en gezonde voeding stimuleren
  • Ouders bewust maken van gezonde levensstijl
  • Vitaliteit en gezondheid ouderen stimuleren
  • Zelfredzaamheid versterken en actieve deelname aan c.q. participeren in de culture, sociale, natuurlijke omgeving stimuleren
  • Faciliteiten bieden t.b.v. bewegen en ontmoeten in en rondom de kernen
  • Stimuleren van een inclusieve economie/gemeenschap, waarin ieder waarde kan toevoegen
  • Producenten, leveranciers en maatschappelijk middenveld een actieve bijdrage laten leveren aan een gezonde leefstijl en voeding met aandacht voor gezonde scholen, gezonde winkels, gezonde kantines en gezonde restaurants waarbij lokaal voedsel de basis vormt
  • Toerisme en immaterieel erfgoed laten aansluiten bij de ambities van de prioritaire thema’s en de ambitie dat de gemeenschap Eijsden-Margraten in 2024 Cittaslow ademt.

Ontwikkellijnen
Om een antwoord te geven op de geschetste opgaven komt de focus te liggen op de volgende ontwikkellijnen:

  1. We streven naar een hogere positieve gezondheid (‘’hoofd‘’) met als doel dat iedere burger weet waar hij/zij zorg/hulp kan vinden en deze ook kan krijgen.
  2. We bevorderen het bewegen (‘’lichaam’’) met als doel dat eenieder op eigen wijze in beweging komt voor de gezondheid van zichzelf en eventueel voor anderen en de omgeving.
  3. We faciliteren het invulling geven aan een zinvolle tijdsbesteding (‘’handen‘’) met als doel dat eenieder op eigen wijze bijdraagt aan de gemeenschap Eijsden-Margraten, via werk, vrijwilligerswerk, verenigingsleven, of anderszins.
  4. We stimuleren het bewuster produceren en consumeren van producten (‘’hart’’), zodat ondernemers en producenten als ook consumenten zich meer dan nu, bewust zijn van de maatschappelijke impact van zijn of haar koop (consumptie)gedrag.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

1.1 Kerntaak: Sociaal Domein

Terug naar navigatie - Omschrijving

Het Sociaal Domein gaat over mensen en hun directe omgeving, niet om producten en diensten en niet over het toepassen van protocollen en uitvoering van de regels van “het systeem”. De inwoners staan centraal. Zij hebben een belangrijk aandeel in het oplossen van problemen en de regie daarover. Daar waar nodig vindt ondersteuning plaats. Het ondergeschikt maken van het systeem aan het belang van de inwoner en de directe omgeving is de basis van een toekomstbestendig en dus ook een financieel gezond Sociaal Domein.

Er zullen altijd mensen zijn die tijdelijk of permanent niet zelfredzaam zijn en geen regie over hun leven kunnen voeren. Deze mensen moeten wij blijven ondersteunen en een vangnet blijven bieden. In dat geval zorgen wij voor kwalitatief goede hulp en ondersteuning.

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

1.2 Kerntaak: Vitale inwoners en gemeenschappen

Terug naar navigatie - Omschrijving

Een sterke gemeenschap met vitale inwoners onderscheidt zich door de aanwezigheid van een grote individuele en collectieve kracht. Mede daardoor ontstaat er een breed pallet aan algemene voorzieningen en activiteiten. Deze ontstaan vaker door burgerinitiatieven waarbij enthousiaste vrijwilligers een trekkersrol nemen. Mensen vallen niet buiten hun gemeenschap door ziekte, beperking, gebrek aan middelen of bijvoorbeeld een andere achtergrond. Recht op gezond en veilig leven is een van de fundamentele rechten van elk mens. Bescherming, bewaking en bevordering van en gezond en veilig leven voor al onze inwoners behoort tot onze basistaken. Speciale aandacht daarbij verdienen onze inwoners in een kwetsbare positie. Een gezond en veilig leven is ook een belangrijke factor voor de verhoging van de zelfredzaamheid en bevordert de actieve participatie aan de maatschappij.
Duurzame en toekomstbestendige sport- beweeg- cultureel-maatschappelijke-en onderwijsactiviteiten en accommodaties vormen het fundament voor goede kwaliteit van leven in onze gemeente.

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

1.3 Kerntaak: Culturele identiteit

Terug naar navigatie - Omschrijving

Materieel en immaterieel cultureel erfgoed heeft de functie van ‘sociaal cement’: het verstevigt de sociale cohesie in een gemeenschap. Het is wat mensen met elkaar bindt. Cultureel erfgoed draagt bij aan de identiteit en het karakter van de gemeente. Erfgoed biedt ook kansen: het draagt bij aan hoogwaardig toerisme, wat op zijn beurt weer economische groei bevordert. Daarnaast draagt cultureel erfgoed bij aan een prettig woon- en leefklimaat in onze gemeente.

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Kaderstellende documenten

Terug naar navigatie - Kaderstellende documenten
  • Toekomstagenda Sociaal Domein Maastricht Heuvelland 2022.
  • Actieplan Sociaal Domein Maastricht Heuvelland 2018-2019.
  • Verordening Maatschappelijke Ondersteuning gemeente Eijsden-Margraten 2019.
  • Verordening Jeugdhulp Eijsden-Margraten 2019.
  • Centrumregeling verwerving Jeugdhulp Zuid-Limburg 2019.
  • Verwijsindex risicojongeren.
  • Subsidieregeling innovatiemiddelen niet vrij toegankelijke jeugdhulp.
  • Beleidsregel ondersteuningsmogelijkheden jeugd.
  • Regionale toekomstagenda informele ondersteuning en zorg.
  • Gezondheidsnota 2016-2019.
  • Regionaal plan beschermd thuis.
  • Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet Maastricht Heuvelland 2017.
  • Uitvoeringsbesluit boetes participatiewet MH 2017.
  • Beleidsnota schuldhulpverlening Eijsden-Margraten 2018-2021.
  • Beleidsregels Bijzondere bijstand en Regeling tegemoetkoming premie aanvullende zorgverzekering.
  • Verordening persoonsgebonden budget/ begeleid werken wet sociale werkvoorziening gemeente Eijsden-Margraten 2011.
  • Afstemmingsverordening Participatiewet, IOAW en IOAZ 2016.
  • Verordening handhaving Participatiewet, IOAW en IOAZ 2016.
  • Verordening individuele inkomenstoeslag Participatiewet 2015.
  • Verordening individuele studietoeslag Participatiewet 2015.
  • Verordening re-integratie en tegenprestatie Participatiewet Maastricht-Heuvelland 2016.
  • Verordening wachtlijstbeheer Wet sociale werkvoorziening gemeente Eijsden-Margraten 2011.
  • Beleidsregel subsidies maatschappelijke accommodaties (in eigendom van vereniging of stichting) gemeente Eijsden-Margraten 2018.
  • Verordening leerlingenvervoer gemeente Eijsden-Margraten 2014.
  • Perspectief dienstverlening rondom het kind.
  • Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Eijsden- Margraten 2015.
  • Verordening overleg lokaal onderwijsbeleid Eijsden-Margraten 2011.
  • Verordening Wet Kinderopvang Eijsden-Margraten.
  • Verordening ruimte en inrichtingseisen Peuterspeelzaal werk.
  • Verordening kwaliteitseisen peuterspeelzaal werk.
  • Beleidsplan bibliotheekwerk heuvelland gemeenten 2008-2011.
  • Subsidieverordening Welzijn Eijsden-Margraten 2017.
  • Kadernota accommodatiebeleid 2017.
  • Meerjarenonderhoudsplan Sportaccommodaties 2015.
  • Verordening materiële en financiële gelijkstelling onderwijs Eijsden-Margraten 2012.
  • Verordening leszwemmen gemeente Eijsden-Margraten 2018.
  • Beleidsplan Cultureel Erfgoed 2018-2021.
  • Subsidieverordening Cultureel Erfgoed.
  • Erfgoedverordening Eijsden-Margraten eerste wijziging 2016.
  • Subsidieverordening Kerkelijke Rijksmonumenten Cultureel Erfgoed.
  • Nota bouwstenen kunst en cultuur 2014-2018.
  • Regeling adviescommissie Kunst en Cultuur.

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen

De volgende verbonden partijen dragen bij aan het programma Mens & Samenleving :

  • Sociale Zaken Maastricht en Heuvelland.
  • Centrumregeling inkoop Jeugd.
  • Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zuid-Limburg (GGD Zuid Limburg).
  • Omnibuzz.
  • MTB Regio Maastricht NV.
  • Stichting Podium24.
  • Annex BV / Stichting Re-integratie Inbesteding Maastricht en Mergelland (SRIMM).
  • Anti Discriminatie Voorziening Limburg.
  • Regionale samenwerking leerplicht RMC.
  • Regionale samenwerking leerlingenvervoer.

Voor nadere informatie over deze verbonden partijen verwijzen wij naar de paragraaf Verbonden partijen.

Bijlage Sociaal Domein

Gemaakte keuzes i.h.k.v. duurzame financiën

Zoals reeds aangegeven in het voorwoord van deze begroting lukt het ons om met een samenstel van diverse ingrepen  € 185.000 bij Jeugd, € 235.000 bij Wmo en € 50.000 bij Participatie minder uit te geven.

Daarnaast beogen we met ons voornemen om voor het onderdeel Participatie uit het samenwerkingsverband Sociale Zaken Maastricht Heuvelland (SZMH) te stappen twee vliegen in een klap te slaan. We richten ons op integraliteit voor onze inwoners door werk- en inkomensondersteuning te koppelen aan jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning en daarmee het “dichtbij het leven” principe meer inhoud te geven. Hiermee verwachten we een structurele kostenbesparing te kunnen realiseren, namelijk ongeveer € 200.000 vanaf 2022 op het onderdeel Participatie.

Op basis van het traject van kadernota naar begroting, waarin bij de raad is gepeild welke keuzeopties bespreekbaar zijn én de inzichten die uit de monitor Sociaal Domein zijn verkregen, heeft het college 14 verschillende ingrepen gewogen en er uiteindelijk 8 geselecteerd.

 De gemaakte keuzes per onderdeel in detail:

Onderzochte besparingsopties Potentie 2021 2022 2023 2024
Onderdeel
WMO
B2.1 Tarievenkorting begeleiding 150.000 150.000 150.000 150.000 150.000
B2.2 Mantelzorgcompliment 74.000 37.000 37.000 37.000 37.000
B2.3 PGB HbH (ipv HbH ZiN) 75.000 25.000 50.000 75.000 75.000
B2.4 afschaffen korting eigen bijdrage 29.000 25.000 27.000 29.000 29.000
Jeugd
B1.1 begeleiding jeugdzorg strikter indiceren 75.000 65.000 70.000 75.000 75.000
B1.2 drie preventieprojecten stopzetten 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000
B1.3 Regierol verblijfsarrangement aanscherpen 70.000 70.000 70.000 40.000 40.000
Participatie
B3.1 Zwemregeling afschaffen 10.000 0 0 0 0
B3.2 Nat. Schoolontbijt afschaffen 10.000 0 0 0 0
B3.3 Stopzetten participatieprojecten doelgroep 50.000 50.000 50.000 50.000 50.000
E1 Uittreden uit SZMH 200.000 0 200.000 200.000 200.000
E2.1 Uittreden Omnibuzz - 0 0 0 0
E2.2 Hogere eigen bijdrage Omnibuzz 20.000 0 0 0 0
Overig
F1 Herzien subsidieverordening 0-250.000 0 0 0 0
Totaal opgenomen in programmabegroting 2021-2024 482.000 714.000 716.000 716.000

Toelichting keuzes geheel overgenomen

B2.1 Tarievenkorting individuele begeleiding; bij aanbieders die niet (geheel) leveren wat is afgesproken wordt een tarievenkorting doorgevoerd. Striktere aansturing is reeds praktijk in 2020.

B2.4 afschaffen korting van 20% op de eigen bijdrage maatwerkvoorzieningen Wmo; sinds abonnementstarief is deze korting in een ander daglicht komen te staan, in regiogemeenten reeds afgeschaft dan wel voornemen tot afschaffing.

B1.1 begeleiding jeugd strikter indiceren. Dit betreffen toekenningen die voorheen in een grijs gebied van de jeugdwet vallen o.a. in relatie tot (passend) onderwijs. Na jurisprudentie is duidelijk dat huiswerkbegeleiding niet onder jeugdwet valt.

B1.2 drie verschillende preventieprojecten, uitgevoerd door externe organisaties dragen onvoldoende bij aan de verwachte effecten en kunnen worden beëindigd.

B1.3 andere, striktere aansturing bij arrangementen verblijf in jeugdinstellingen.

B3.3 doelgroep-projecten SZMH beëindigen; dragen onvoldoende bij aan verwachte effecten.

E1 uittreden uit SZMH, efficiency voordelen, lokale inbedding en integraliteit in 3D’s, effecten vanaf 2022; elders in deze begroting uitgebreid toegelicht.

Toelichting keuzes deels overgenomen

B2.2 Mantelzorgcompliment; mantelzorgwaardering en ondersteuning staat niet ter discussie. De wijze van uitvoering kan mogelijk in een andere vorm. Aandacht en hulpstructuren zijn belangrijker dan eenmalig bedrag. Budget niet schrappen maar halveren.

B2.3 PGB-vorm hulp in huishouding stimuleren; fors goedkoper dan zorg in natura en in veel gevallen ook beter passend bij individuele zorgvraag. Is echter complex in uitvoering, daarom potentiele besparing in 2021 voor een derde meegenomen.

Toelichting keuzes niet overgenomen

B3.1 Zwemregeling afschaffen. Hoewel deze regeling als inkomensondersteuning kan worden gezien zonder inkomenstoets, is het belang van toegankelijk zwemonderwijs groter en handhaven we deze regeling.

B3.2 Nationaal Jeugdontbijt afschaffen. We stoppen de samenwerking met de Stichting Nationaal Jeugdontbijt, vanwege niet voldoen aan de verwachte effecten, maar handhaven het budget om op een andere wijze kinderarmoede te bestrijden.

E2.1 en E2.2  Voor het mogelijk uittreden is de financiële potentie niet nader onderzocht aangezien er geen alternatief is. Een hogere eigen bijdrage is voor 2021 procedureel niet meer mogelijk en in coronatijd ook niet wenselijk voor de kwetsbare gebruikers.

F1 Herzien subsidieverordening vrijwilligersorganisaties. Bij een toekomstige evaluatie van de verordening zullen we onderzoeken hoe subsidieontvangers van (nog) grotere betekenis kunnen zijn in de zelfredzaamheid in onze samenleving. Deze coronatijd is niet het geschikte moment daarvoor. Verenigingen – ons sociaal weefsel – verdienen stabiliteit en ondersteuning; in deze begroting laten we de vigerende subsidieverordening intact.

Monitor Sociaal Domein

De laatste jaren zijn de lasten binnen programma 1  Mens & Samenleving flink gestegen, met name door de toename van de lasten als gevolg van de open einde regeling rondom de Jeugdzorg en WMO. Najaar 2019 zijn wij daarom gestart met het opstellen van de monitor Sociaal Domein om zo een beter inzicht te krijgen in onze toegekende arrangementen en onze kosten.

Hoe ziet de monitor eruit?

Na de start van het ontwikkelen van de monitor in het najaar van 2019, is medio 2020 de ontwikkeling t.a.v. alle basisinformatie afgerond. De monitor bestaat uit twee dashboards voor zowel Wmo en Jeugd die op maandelijkse basis worden samengesteld en uitvoerig intern besproken. De monitor bevat zowel financiële als inhoudelijke informatie t.a.v. nagenoeg elk onderdeel van de Wmo en Jeugdwet.

 Plan-Do-Check-Act (P-D-C-A)

De monitor geeft veel informatie over de ontwikkelingen. Dit betreft zowel gewenste als ongewenste ontwikkelingen op basis waarvan eventueel bijsturing nodig kan zijn. Na aanleiding van het geconstateerde in de monitoring worden waar nodig aanvullende en verdiepende analyses gemaakt. Dit vormt de basis voor het al dan niet inzetten van eventuele beheersmaatregelen en/of beleidsmatige plannen en wijzigingen. Het effect van de ingezette maatregelen wordt vervolgens gemonitord waarna opnieuw afwegingen worden gemaakte t.a.v. de geconstateerde feiten. Daarmee is de P-C-D-A cyclus rond.

Waar sturen wij op?

Vanuit de informatie die voorhanden is, bestaat een redelijk volledig en goed beeld van de situatie, trends en bijzonderheden binnen de Wmo en Jeugdwet. Hetgeen wij binnen de monitoring constateren, zetten wij af tegen de gewenste (bestuurlijke) ontwikkelingen en kaders. Hiermee creëren wij inzicht, overzicht en uitzicht. De in deze begroting voorgestelde besparingsopties komen mede daaruit voort.

We sturen onder andere op aantallen en kosten t.a.v. beschikkingen, cliënten en aanbieders. Verder monitoren we de meldingen, aanvragen, doorlooptijden, etc. Dit delen wij in naar de verschillende onderdelen binnen de Wmo en Jeugd waardoor een gerichtere aanpak mogelijk wordt gemaakt. Verder sturen we ook via de vastgestelde KPI’s zoals bijvoorbeeld de KPI’s in deze begroting en de KPI’s die benoemd staan in het actieplan jeugd. Wanneer op bepaalde indicatoren ‘afwijkingen’ worden geconstateerd, worden hiertoe aanvullende analyses gemaakt.

In een raadsthemabijeenkomst op 8 september 2020 hebben wij raadsleden geïnformeerd over de opzet en de werking van de monitor.

Ontwikkelingen 2021 en verder

Het Sociaal Domein is volop in ontwikkeling, zowel landelijk als regionaal als lokaal. Het jaar 2021 zal een jaar zijn waarin diverse grote(re) dossiers worden ontwikkeld. Dit zijn onder andere:

De voorbereiding op het nieuwe woonplaatsbeginsel bij Jeugd en de hierbij behorende herverdeling van middelen;
Het anticiperen en voorbereiden op de nieuwe lokale situatie na de doorgevoerde wijzigingen t.a.v. het woonplaatsbeginsel;
Het uitwerken van de nieuwe inkoopstrategieën gericht op meer grip t.a.v. Wmo en Jeugd en de voorbereidingen t.a.v. nieuwe inkooptrajecten;
De implementatie van een nieuwe applicatie t.b.v. Wmo en Jeugd met als doel te komen tot een betere informatievoorziening;
Het verder ontwikkelingen van mogelijkheden in het voorliggende veld;
Het uitbreiden van thematisch ingestoken resultaatonderzoeken en monitoring van de diverse onderdelen binnen de Wmo en Jeugd waar nodig.
En last but not least: het uittreden uit SZMH en het inrichten van een lokaal team Participatie –ingebed in de afdeling Mens en Samenleving

Aanpak in 2021

In het jaar 2020 is een brede basis gelegd t.a.v. de monitoring. Het jaar 2021 wordt vooral het jaar van de verdieping en voorbereiding t.a.v. de monitoring op de inhoudelijke wijzigingen die uiteraard ook financiële gevolgen (kunnen) hebben. Het doel is om nog meer ‘in control’ te komen t.a.v. de verschillende elementen in het Sociaal Domein door deze vooral ook meer met elkaar te verbinden. Zo wordt ook met name geïnvesteerd in betere monitoring t.a.v. het voorliggende veld en de hierbij behorende samenwerkingspartners.    

Wat gaat het kosten?

Terug naar navigatie - Wat gaat het kosten?
Programma 1 Mens & Samenleving
Begroting 2021 Meerjarenraming 2022 Meerjarenraming 2023 Meerjarenraming 2024
Lasten
1.0 Lifestyle -103.500 -103.500 -103.500 -103.500 4
1.1 Sociaal Domein -18.754.636 -18.459.404 -18.463.408 -18.492.869 4
1.2 Vitale inwoners en gemeenschappen -3.685.074 -3.710.165 -3.802.730 -3.747.430 4
1.3 Culturele identiteit -230.367 -221.978 -220.302 -220.300 4
Totale lasten -22.773.577 -22.495.047 -22.589.940 -22.564.099
Baten
1.0 Lifestyle 0 0 0 0 5
1.1 Sociaal Domein 7.675.970 7.560.655 7.489.976 7.417.335 5
1.2 Vitale inwoners en gemeenschappen 81.982 81.982 81.982 81.982 5
1.3 Culturele identiteit 0 0 0 0 5
5
Totale baten 7.757.952 7.642.637 7.571.958 7.499.317
Saldo programma voor resultaatbestemming -15.015.625 -14.852.410 -15.017.982 -15.064.782 Controle met piramide
2021 2022 2023 2024
Mutaties reserves 149.848 9.848 9.848 9.848 179.392 456.457 476.287 476.287 46.357 staatjes
0 0 0 0 piramide
Saldo programma na resultaatbestemming -14.865.777 -14.842.562 -15.008.134 -15.054.934