Programma 1: Mens & Samenleving

 

Wij leven in een tijd van fundamentele veranderingen in de samenleving. De verzorgingsstaat met verzekerde rechten op overheidsvoorzieningen verandert naar een samenleving met meer zelfredzame mensen die eigen verantwoordelijkheid mogen en moeten nemen voor zichzelf en hun (sociale) omgeving. Hoewel deze veranderende samenleving de nodige onzekerheid met zich meebrengt – ook voor onze inwoners – biedt het ook kansen. Onze gemeente heeft een sterke culturele identiteit, een rijk verenigingsleven en goede (algemene)voorzieningen. Door actieve en zelfredzame inwoners kan de aanwezige kracht maximaal worden benut. Een goede kwaliteit van leven voor al onze inwoners in een inclusieve samenleving* is ons streven, hetgeen naadloos aansluit bij het Cittaslow- gedachtegoed en Dicht bij het Leven- filosofie. 

*Een inclusieve samenleving is een samenleving waar iedereen tot zijn recht kan komen. Het maakt niet uit welke culturele achtergrond, gender, leeftijd, talenten of beperkingen iemand heeft. Iedereen neemt op een gelijkwaardige manier deel aan de maatschappij.

 

1.0 Prioritair thema: Lifestyle

Omschrijving

Terug naar navigatie - Omschrijving

Een goede kwaliteit van leven voor al onze inwoners in een inclusieve samenleving is ons streven waar iedereen mag en kan meedoen en waarin sprake is van een inclusieve economie. Dit sluit naadloos aan bij het Cittaslow-gedachtegoed dat we voor ogen hebben. Een gedachtegoed waarin we binnen de maatschappelijke ontwikkelingen en de behoeften van onze inwoners en gemeenschappen verder bouwen aan een veerkrachtige en vitale samenleving.

Vanuit deze optiek wordt sinds 2020 nadrukkelijk accent gelegd op het thema positieve gezondheid gericht op het versterken van de individuele en collectieve kracht waarin de individuele gezondheid, welzijn en participatie centraal staat. Daarnaast komt binnen dit thema het accent te liggen op gezonde voeding geënt op het stimuleren van bewust consumeren en produceren.
Rondom het programma Lifestyle staan we voor de volgende uitdagingen:

  • Jongeren aan het bewegen krijgen/houden en gezonde voeding stimuleren
  • Ouders bewust maken van gezonde levensstijl
  • Vitaliteit en gezondheid ouderen stimuleren
  • Zelfredzaamheid versterken en actieve deelname aan c.q. participeren in de culture, sociale, natuurlijke omgeving stimuleren
  • Faciliteiten bieden t.b.v. bewegen en ontmoeten in en rondom de kernen
  • Stimuleren van een inclusieve economie/gemeenschap, waarin ieder waarde kan toevoegen
  • Producenten, leveranciers en maatschappelijk middenveld een actieve bijdrage laten leveren aan een gezonde leefstijl en voeding met aandacht voor gezonde scholen, gezonde winkels, gezonde kantines en gezonde restaurants waarbij lokaal voedsel de basis vormt
  • Toerisme en immaterieel erfgoed laten aansluiten bij de ambities van de prioritaire thema’s en de ambitie dat de gemeenschap Eijsden-Margraten in 2024 Cittaslow ademt.

Ontwikkellijnen
Om een antwoord te geven op de geschetste opgaven komt de focus te liggen op de volgende ontwikkellijnen:

  1. We streven naar een hogere positieve gezondheid (‘’hoofd‘’) met als doel dat iedere burger weet waar hij/zij zorg/hulp kan vinden en deze ook kan krijgen.
  2. We bevorderen het bewegen (‘’lichaam’’) met als doel dat eenieder op eigen wijze in beweging komt voor de gezondheid van zichzelf en eventueel voor anderen en de omgeving.
  3. We faciliteren het invulling geven aan een zinvolle tijdsbesteding (‘’handen‘’) met als doel dat eenieder op eigen wijze bijdraagt aan de gemeenschap Eijsden-Margraten, via werk, vrijwilligerswerk, verenigingsleven, of anderszins.
  4. We stimuleren het bewuster produceren en consumeren van producten (‘’hart’’), zodat ondernemers en producenten als ook consumenten zich meer dan nu, bewust zijn van de maatschappelijke impact van zijn of haar koop (consumptie)gedrag.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

1.0.1 Bevorderen van positieve gezondheid gericht op bewegen, vitaliteit en participeren

Terug naar navigatie - 1.0.1 Bevorderen van positieve gezondheid gericht op bewegen, vitaliteit en participeren

Een breed palet aan educatieve-, culturele-, ontmoetings- en sport- en bewegingsactiviteiten die onze gemeente ondersteunt en/of organiseert is voor iedereen (ongeacht leeftijd, gezondheid, sociale en economische omstandigheden) zoveel mogelijk bereikbaar, betaalbaar en toegankelijk.

Wat gaan we ervoor doen in 2022?

1.0.2 Stimuleren lokale voedsel economie

Terug naar navigatie - 1.0.2 Stimuleren lokale voedsel economie

Vanuit het oogpunt van duurzaamheid, het bevorderen van gezondheid, de transitieopgaven binnen de landbouwsector en de kwaliteiten die de lokale terroir bezit, liggen er kansen om een inclusieve lokale economie te bevorderen die waarde toevoegt aan de gemeenschap, specifiek gericht op het stimuleren van de lokale voedsel economie. 

Wat gaan we ervoor doen in 2022?

1.1 Kerntaak: Sociaal Domein

Terug naar navigatie - Omschrijving

Het Sociaal Domein gaat over mensen en hun directe omgeving, niet om producten en diensten en niet over het toepassen van protocollen en uitvoering van de regels van “het systeem”. De inwoners staan centraal. Zij hebben een belangrijk aandeel in het oplossen van problemen en de regie daarover. Daar waar nodig vindt ondersteuning plaats. Het ondergeschikt maken van het systeem aan het belang van de inwoner en de directe omgeving is de basis van een toekomstbestendig en dus ook een financieel gezond Sociaal Domein.

Er zullen altijd mensen zijn die tijdelijk of permanent niet zelfredzaam zijn en geen regie over hun leven kunnen voeren. Deze mensen moeten wij blijven ondersteunen en een vangnet blijven bieden. In dat geval zorgen wij voor kwalitatief goede hulp en ondersteuning.

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

1.1.1 Budgettair neutrale uitvoering Wmo, Participatiewet en Jeugdwet

Terug naar navigatie - 1.1.1 Budgettair neutrale uitvoering Wmo, Participatiewet en Jeugdwet

Er wordt gestreefd naar een budgettair neutrale uitvoering van de Wmo, Participatiewet en de Jeugdwet. Het uitgangspunt is ook hier: niet meer, maar ook niet minder hulp en ondersteuning dan noodzakelijk.
Het aantal inwoners dat een beroep doet op professionele hulp en ondersteuning en de bijbehorende uitgaven worden gestabiliseerd.

1.1.2 Ondersteunen kwetsbare inwoners

Terug naar navigatie - 1.1.2 Ondersteunen kwetsbare inwoners

Onze kwetsbare inwoners (jong en oud) worden ondersteund opdat zij in hun eigen leefomgeving zo lang mogelijk kunnen blijven wonen met goede kwaliteit van leven, deel kunnen nemen in de samenleving en zich persoonlijk kunnen ontwikkelen.

1.1.3 Maatschappelijke vraagstukken

Terug naar navigatie - 1.1.3 Maatschappelijke vraagstukken

Maatschappelijke vraagstukken en/of hulp- en ondersteuningsvragen van onze inwoners worden benaderd vanuit de bredere context, binnen onderling verbonden beleidskaders en in dialoog met de inwoners en hun sociale omgeving.  Daarbij richten wij de focus op resultaat en passen zoveel mogelijk maatwerk toe.

1.1.4 Eigen kracht van onze inwoners

Terug naar navigatie - 1.1.4 Eigen kracht van onze inwoners

Bij elk maatschappelijk vraagstuk gaan wij uit van eigen kracht van onze inwoners en maatschappelijke partners en wij handelen daarnaar: ze krijgen maximale ruimte om initiatieven te nemen en te realiseren.

1.2 Kerntaak: Vitale inwoners en gemeenschappen

Terug naar navigatie - Omschrijving

Een sterke gemeenschap met vitale inwoners onderscheidt zich door de aanwezigheid van een grote individuele en collectieve kracht. Mede daardoor ontstaat er een breed pallet aan algemene voorzieningen en activiteiten. Deze ontstaan vaker door burgerinitiatieven waarbij enthousiaste vrijwilligers een trekkersrol nemen. Mensen vallen niet buiten hun gemeenschap door ziekte, beperking, gebrek aan middelen of bijvoorbeeld een andere achtergrond. Recht op gezond en veilig leven is een van de fundamentele rechten van elk mens. Bescherming, bewaking en bevordering van en gezond en veilig leven voor al onze inwoners behoort tot onze basistaken. Speciale aandacht daarbij verdienen onze inwoners in een kwetsbare positie. Een gezond en veilig leven is ook een belangrijke factor voor de verhoging van de zelfredzaamheid en bevordert de actieve participatie aan de maatschappij.
Duurzame en toekomstbestendige sport- beweeg- cultureel-maatschappelijke-en onderwijsactiviteiten en accommodaties vormen het fundament voor goede kwaliteit van leven in onze gemeente.

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

1.3 Kerntaak: Culturele identiteit

Terug naar navigatie - Omschrijving

Materieel en immaterieel cultureel erfgoed heeft de functie van ‘sociaal cement’: het verstevigt de sociale cohesie in een gemeenschap. Het is wat mensen met elkaar bindt. Cultureel erfgoed draagt bij aan de identiteit en het karakter van de gemeente. Erfgoed biedt ook kansen: het draagt bij aan hoogwaardig toerisme, wat op zijn beurt weer economische groei bevordert. Daarnaast draagt cultureel erfgoed bij aan een prettig woon- en leefklimaat in onze gemeente.

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

1.3.1 Behoud kernkwaliteiten fysieke leefomgeving

Terug naar navigatie - 1.3.1 Behoud kernkwaliteiten fysieke leefomgeving

Behoud en bescherming van de kernkwaliteiten van de fysieke leefomgeving richt zich op:
- de historische kernen en het buitengebied;
- de monumenten en ander gebouwd erfgoed (zoals de beeldbepalende panden).

Beleidsindicatoren

Terug naar navigatie - Beleidsindicatoren
Beleidsindicatoren Programma 1: Mens & Samenleving
Naam Indicator Eenheid Bron Waarde Waarde Waarde
E-M 25.000 - 50,000 NL
Jongeren met een delict voor de rechter % 12 t/m 21 jarigen Verwey Jonker Instituut 1,00% 1,00% 1,00%
2019
Kinderen in uitkeringsgezinnen % kinderen tot 18 jaar Verwey Jonker Instituut 3,00% 4,00% 6,00%
2019
Jongeren (t/m 18 jaar) met jeugdhulp % van alle jongeren tot 18 jaar CBS 12,9% 11,7% 11,9%
2020
Jongeren (t/m 18 jaar) met jeugdbescherming % van alle jongeren tot 18 jaar CBS 1,50% 1,20% 1,20%
2020
Jongeren (t/m 23 jaar) met jeugdreclassering % van alle jongeren van 12 tot 23 jaar CBS 0,30% 0,30% 0,30%
2020
Cliënten met een maatwerkarrangement WMO Aantal per 1.000 inwoners GMSD 66 67 70
2020
Absoluut verzuim Aantal per 1.000 leerlingen DUO 0 1,8 2,4
2019
Relatief verzuim Aantal per 1.000 leerlingen DUO 14 22 26
2019
Vroegtijdig schoolverlaters zonder startkwalificatie (vsv-ers) % deelnemers aan het VO en MBO onderwijs DUO 1,30% 1,40% 1,70%
2020
Banen Aantal per 1.000 inwoners in de leeftijd 15-64 jaar LISA 510,4 705,2 795,9
2020
Netto participatiegraad % van de werkzame beroepsbevolking ten opzichte van de beroepsbevolking CBS 67,80% 69,00% 68,40%
2020
Werkloze jongeren % 16 t/m 22 jarigen Verwey Jonker Instituut 2,00% 1,00% 2,00%
2019
Personen met een bijstandsuitkering Aantal per 10.000 inwoners 18 jaar en ouder CBS 168,9 322,2 459,7
2020
Personen met een lopend re-integratietraject Aantal per 10.000 inwoners van 15-64 jaar CBS 44,7 199,7 202
2020
Niet sporters % RIVM 50,70% 49,31% 48,70%
2016

Kaderstellende documenten

Terug naar navigatie - Kaderstellende documenten
  • Toekomstagenda Sociaal Domein Maastricht Heuvelland 2022.
  • Actieplan Sociaal Domein Maastricht Heuvelland 2018-2019.
  • Verordening Maatschappelijke Ondersteuning gemeente Eijsden-Margraten 2019.
  • Verordening Jeugdhulp Eijsden-Margraten 2019.
  • Centrumregeling verwerving Jeugdhulp Zuid-Limburg 2019.
  • Verwijsindex risicojongeren.
  • Subsidieregeling innovatiemiddelen niet vrij toegankelijke jeugdhulp.
  • Beleidsregel ondersteuningsmogelijkheden jeugd.
  • Preventie- en handhavingsplan jeugd en alcohol Zuid-Limburg2021-2024.
  • Centrumregeling verwerving WMO-ondersteuning en beschermd wonen.
  • Regionale toekomstagenda informele ondersteuning en zorg.
  • De nota Gezondheidsbeleid Zuid-Limburg 2020-2023 ‘Zuid Springt Eruit’
  • Regionaal plan beschermd thuis.
  • Verordening cliëntenparticipatie Participatiewet Maastricht Heuvelland 2017.
  • Uitvoeringsbesluit boetes participatiewet MH 2017.
  • Beleidsnota schuldhulpverlening Eijsden-Margraten 2018-2021.
  • Beleidsregels Bijzondere bijstand en Regeling tegemoetkoming premie aanvullende zorgverzekering.
  • Verordening persoonsgebonden budget/ begeleid werken wet sociale werkvoorziening gemeente Eijsden-Margraten 2011.
  • Afstemmingsverordening Participatiewet, IOAW en IOAZ 2016.
  • Verordening handhaving Participatiewet, IOAW en IOAZ 2016.
  • Verordening individuele inkomenstoeslag Participatiewet 2015.
  • Verordening individuele studietoeslag Participatiewet 2015.
  • Verordening re-integratie en tegenprestatie Participatiewet Maastricht-Heuvelland 2016.
  • Verordening wachtlijstbeheer Wet sociale werkvoorziening gemeente Eijsden-Margraten 2011.
  • Beleidsregel subsidies maatschappelijke accommodaties (in eigendom van vereniging of stichting) gemeente Eijsden-Margraten 2018.
  • Verordening GR leerlingenvervoer Maastricht-Heuvelland gemeente Eijsden-Margraten 2014.
  • Perspectief dienstverlening rondom het kind.
  • Verordening voorzieningen huisvesting onderwijs Eijsden- Margraten 2015.
  • Verordening Wet Kinderopvang Eijsden-Margraten 2011.
  • Uitvoeringsbesluit Kinderopvang op basis van Sociaal medische indicatie (SMI)
  • Verordening ruimte en inrichtingseisen Peuterspeelzaal werk.
  • Verordening kwaliteitseisen peuterspeelzaal werk.
  • Beleidsplan bibliotheekwerk heuvelland gemeenten 2008-2011.
  • Subsidieverordening Welzijn Eijsden-Margraten 2017.
  • Kadernota accommodatiebeleid 2017.
  • Meerjarenonderhoudsplan Sportaccommodaties 2015.
  • Verordening materiële en financiële gelijkstelling onderwijs Eijsden-Margraten 2012.
  • Verordening leszwemmen gemeente Eijsden-Margraten 2018.
  • Beleidsplan Cultureel Erfgoed 2018-2021.
  • Subsidieverordening Cultureel Erfgoed.
  • Erfgoedverordening Eijsden-Margraten eerste wijziging 2016.
  • Subsidieverordening Kerkelijke Rijksmonumenten Cultureel Erfgoed.
  • Nota bouwstenen kunst en cultuur 2014-2018.
  • Regeling adviescommissie Kunst en Cultuur.
  • Sportakkoord Heuvelland in beweging gemeente Eijsden-Margraten.

Verbonden partijen

Terug naar navigatie - Verbonden partijen

De volgende verbonden partijen dragen bij aan het programma Mens & Samenleving :

  • Centrumregeling inkoop Jeugd.
  • Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Zuid-Limburg (GGD Zuid Limburg).
  • Omnibuzz.
  • MTB Regio Maastricht NV.
  • Stichting Podium24.
  • Annex BV / Stichting Re-integratie Inbesteding Maastricht en Mergelland (SRIMM).
  • Anti Discriminatie Voorziening Limburg.
  • Regionale samenwerking leerplicht RMC.
  • Regionale samenwerking leerlingenvervoer.

Voor nadere informatie over deze verbonden partijen verwijzen wij naar de paragraaf Verbonden partijen.

Bijlage Sociaal Domein

Monitor Sociaal Domein

De laatste jaren zijn de lasten binnen programma 1  Mens & Samenleving flink gestegen, met name door de toename van de lasten als gevolg van de open einde regeling rondom de Jeugdzorg en Wmo. In het najaar van 2019 zijn wij daarom gestart met het opstellen van uitgebreide monitoring t.a.v. het  Sociaal Domein om zo een beter inzicht te krijgen in de toegekende arrangementen en kosten alsook inhoudelijke informatie voor bijvoorbeeld het (bij)sturen van het beleid en het opstellen van beheersmaatregelen. Dit heeft mede geleid tot een stabilisatie van de kosten op een aantal onderdelen.

Hoe ziet de monitor eruit?

Medio 2020 is de ontwikkeling t.a.v. alle basisinformatie afgerond. In 2021 bestaat de monitor uit twee dashboards voor zowel Wmo en Jeugd die op maandelijkse basis worden samengesteld en uitvoerig intern besproken. De monitor bevat zowel financiële als inhoudelijke informatie t.a.v. nagenoeg elk onderdeel van de Wmo en Jeugdwet. In 2022 zal ook Participatie worden toegevoegd aan deze monitor om zo een totaal beeld van het Sociaal Domein te kunnen presenteren. Deze monitoring wordt voortdurend doorontwikkeld. 

 Plan-Do-Check-Act (P-D-C-A)

De monitor geeft veel informatie over de ontwikkelingen. Dit betreft zowel gewenste als ongewenste ontwikkelingen op basis waarvan eventueel bijsturing nodig kan zijn. Na aanleiding van het geconstateerde in de monitoring worden waar nodig aanvullende en verdiepende analyses gemaakt. Dit vormt de basis voor het al dan niet inzetten van eventuele beheersmaatregelen en/of beleidsmatige plannen en wijzigingen. Het effect van de ingezette maatregelen wordt vervolgens gemonitord waarna opnieuw afwegingen worden gemaakte t.a.v. de geconstateerde feiten. Daarmee is de P-C-D-A cyclus rond.

Waar sturen wij op?

Vanuit de informatie die voorhanden is, bestaat een redelijk volledig en goed beeld van de situatie, trends en bijzonderheden binnen de Wmo en Jeugdwet. Hetgeen wij binnen de monitoring constateren, zetten wij af tegen de gewenste (bestuurlijke) ontwikkelingen en kaders. Hiermee creëren wij inzicht, overzicht en uitzicht. De in deze begroting voorgestelde besparingsopties komen mede daaruit voort. Voor het onderdeel participatie bestaat vanuit de informatie de voorheen van SZMH werd ontvangen eveneens een redelijk volledig beeld van de situatie, middels de monitor kunnen de effecten van de uittreding alsmede de autonome effecten binnen Participatie worden gemonitord en afgezet tegen de (gewenste) bestuurlijke ontwikkelingen en kaders.

We sturen onder andere op aantallen en kosten t.a.v. beschikkingen, cliënten en aanbieders. Verder monitoren we de meldingen, aanvragen, doorlooptijden, etc. Dit delen wij in naar de verschillende onderdelen binnen de Wmo , Jeugd en Participatie waardoor een gerichtere aanpak mogelijk wordt gemaakt. Verder sturen we ook via de vastgestelde KPI’s zoals bijvoorbeeld de KPI’s in deze begroting en de KPI’s die benoemd staan in het actieplan jeugd. Wanneer op bepaalde indicatoren ‘afwijkingen’ worden geconstateerd, worden hiertoe aanvullende analyses gemaakt.

Ontwikkelingen 2022 en verder

Het Sociaal Domein is volop in ontwikkeling, zowel landelijk als regionaal als lokaal. Het jaar 2022 zal een jaar zijn waarin diverse grote(re) dossiers worden doorontwikkeld. Dit zijn onder andere:

Invoering van het nieuwe woonplaatsbeginsel bij Jeugd en de hierbij behorende herverdeling van middelen;
Het anticiperen op de nieuwe lokale situatie na de doorgevoerde wijzigingen t.a.v. het woonplaatsbeginsel;
Het uitwerken van de nieuwe inkoopstrategieën gericht op meer grip t.a.v. Wmo en Jeugd en de voorbereidingen t.a.v. nieuwe inkooptrajecten;
De implementatie van een nieuwe applicatie t.b.v. Wmo , Jeugd en Participatie met als doel te komen tot een betere informatievoorziening;
Het verder ontwikkelingen van mogelijkheden in het voorliggende veld;
Het uitbreiden van thematisch ingestoken resultaatonderzoeken en monitoring van de diverse onderdelen binnen de Wmo en Jeugd waar nodig.
Het verder inbedden van het lokaal team Participatie in de afdeling Mens en Samenleving.

Aanpak in 2022

In het jaar 2021 is een de monitoring verder doorontwikkeld. Het jaar 2022 wordt wederom een jaar van de verdieping en voorbereiding t.a.v. de monitoring Jeugd en Wmo op de inhoudelijke wijzigingen die uiteraard ook financiële gevolgen (kunnen) hebben. Voor Participatie zal in 2022 de monitoring worden opgezet en geïntegreerd in de monitoring van de rest van het Sociaal Domein. Het doel is om nog meer ‘in control’ te komen t.a.v. de verschillende elementen in het Sociaal Domein door deze vooral ook meer met elkaar te verbinden. Zo wordt ook met name geïnvesteerd in betere monitoring t.a.v. het voorliggende veld en de hierbij behorende samenwerkingspartners.    

Wat gaat het kosten?

Terug naar navigatie - Wat gaat het kosten?
Programma 1 Mens & Samenleving
Begroting 2022 Meerjarenraming 2023 Meerjarenraming 2024 Meerjarenraming 2025
Lasten
1.0 Lifestyle -103.500 -103.500 -103.500 -103.500 4
1.1 Sociaal Domein -16.447.331 -16.565.613 -16.682.010 -16.701.634 4
1.2 Vitale inwoners en gemeenschappen -4.233.544 -4.309.258 -4.230.427 -4.257.321 4
1.3 Culturele identiteit -241.978 -250.302 -250.300 -255.085 4
Totale lasten -21.026.353 -21.228.673 -21.266.237 -21.317.539
Baten
1.0 Lifestyle 0 0 0 0 5
1.1 Sociaal Domein 7.218.124 6.770.590 6.659.409 6.567.233 5
1.2 Vitale inwoners en gemeenschappen 450.355 423.255 423.255 423.255 5
1.3 Culturele identiteit 0 0 0 0 5
5
Totale baten 7.668.480 7.193.846 7.082.664 6.990.489
Saldo programma voor resultaatbestemming -13.357.873 -14.034.827 -14.183.573 -14.327.051 Controle met piramide
2021 2022 2023 2024
Mutaties reserves -93.408 -96.540 -96.540 -96.540 -383.028 473.031 369.899 -60.031 141.219 staatjes
0 0 0 0 piramide
Saldo programma na resultaatbestemming -13.451.281 -14.131.367 -14.280.113 -14.423.591