Programma 2: Landschap & Natuur

 

De dorpskernen van de gemeente Eijsden-Margraten zijn omgeven en verbonden door een groot en mooi buitengebied. In dit buitengebied werken, wonen en recreëren vele mensen. Vele vraagstukken komen in het unieke en authentieke Zuid-Limburgse landschap dat Eijsden-Margraten herbergt bij elkaar. De landschappelijke kwaliteiten die gekenmerkt worden door fijnschaligheid en diversiteit en het aanwezige cultuur historisch erfgoed vormen de unieke waarden van ons buitengebied. Het landschap vormt het basiskapitaal voor een gezond leef- en verblijfsklimaat en bepaalt de belevingswaarde voor inwoner, recreant en toerist.
Het realiseren van een gezonde, duurzame balans tussen landschappelijke en economische waarden in het buitengebied met ruimte voor toerisme, recreatie en ontwikkeling van de agrarische sector is een uitdaging waar we in onze gemeente op zoek naar zijn hoe hier op verantwoorde wijze invulling aan te geven.

Voortgang programma 2

Terug naar navigatie - Voortgang programma 2

Binnen het prioritaire Thema Landbouw en Landschap hebben we afgelopen half jaar diverse stappen gezet. Op 18 maart 2021 stemde de gemeenteraad in met het Manifest buitengewoon buitengebied en het document Richtinggevende uitspraken. In februari 2021 neemt de gemeenteraad een motie aan omtrent "Houd je Water Vast". Waarna op 1 juni door de raad de stimuleringsregeling wordt vastgesteld.

Samen met de Middengebied gemeenten geven wij uitvoering aan het Uitvoeringsprogramma Middengebied, waarin wij een opstart hebben gemaakt inzake de aanbesteding scan agrarische bouwkavels en de inzet van een vitaliteitsmanager.

Naar aanleiding van de deelname van het Middengebied aan de Eo Wijersprijs is besloten om hieraan via een pilotcasus verder vervolg aan te geven. De opgave voor deze editie van de Eo Wijersprijs in Zuid-Limburg was ‘Anders Boeren’. Het winnende ontwerp is “Liquid Commons” van David Rademacher, dat in nauwe samenwerking met Natuurmonumenten is ontwikkeld. Het idee is dat boeren en natuurbeheerders en andere grondeigenaren nauw samenwerken om regenwater in het Noordal effectiever op te vangen in buffers. Dit water wordt vervolgens gefilterd en stroomt de beek in. Dit ontwerp benadrukt het gezamenlijk beheer van natuurlijke bronnen op lokaal niveau.
In november en in februari hebben vervolgsessie plaatsgevonden met de meest betrokken partijen, met als doel te komen tot een concreet gebiedsgericht pilotproject met medewerking van de meest betrokken partijen. Een pilot die op basis van "anders boeren" meerwaarde heeft voor het landschap. Insteek is om de complexiteit zo beperkt mogelijk te houden, door het gebied en de betrokken uitvoerende partijen te beperken. En door te streven naar beschikbaarheid van gronden van deelnemende partners, van instrumentarium en van middelen.
Op basis daarvan worden bestuurlijke besluiten geformuleerd over daadwerkelijke uitvoering. De ambitie is dat, bij succesvolle uitvoering, de aanpak over andere gebieden kan worden uitgebreid. Inmiddels hebben Natuurmonumenten en RademacherDevries een concept plan van aanpak opgesteld dat met de betrokken partijen wordt besproken.

De gemeenteraad heeft op 25 augustus 2020 ingestemd met het voorstel Agrarische Bouwkavels. Een van de voorstellen betreft het als pilot oppakken van een viertal casussen rond bedrijfsomvormingen (blijvers), uitbreidingen (groeiers) en beëindigingen (stoppers)
Inmiddels heeft de Raad op 18 maart jl. ook het Manifest Buitengewoon Buitengebied vastgesteld en is in december 2020 een aanvullende inventarisatie doorlopen van agrarische bouwkavels. Daarmee is een optimaal overzicht en inzicht beschikbaar van de diverse casussen waaruit geput kan worden voor het aanwijzen van pilots. Insteek vanuit de gemeente is het vinden van landschapsvriendelijke, duurzame ontwikkelrichtingen en oplossingen, passend in de visie van het Manifest Buitengewoon buitengebied. Op dit moment vinden gerichte gesprekken plaats met mogelijke pilot deelnemers. De raad zal hierover worden geïnformeerd.

Wij zijn aan de slag met de uitwerking van de in augustus 2020 vastgestelde Gebiedsvisie Middenterras Bemelen-Mesch, en de daarin opgenomen projectfiches, waaronder de Poort van het Heuvelland. De raad is hier onlangs over geïnformeerd.. Daarnaast is de Stichting Limburg Bloeit op gestart met de tweede tranche voor bloemrijke akkerranden in Zuid-Limburg een voortzetting van een succesvolle aanpak van 2020, ter versterking van de biodiversiteit..

Voor de uitvoering van het bomenplan 2021-2023 is subsidie aangevraagd bij de provincie Limburg, hierover is nog geen positieve beschikking ontvangen. Wel hebben we reeds initiatieven genomen, maar de grote aanplant zal na definitieve besluitvorming in uitvoering worden genomen.

In 2020 heeft de raad de motie aangenomen ten aanzien van leefbaarheid en toerisme. Er is een stuurgroep ingesteld door de gemeenten Vaals, Gulpen-Wittem en onze gemeente. Een vastgesteld plan van aanpak moet samen met de bewoners en stakeholders leiden tot een verbeterde balans tussen leefbaarheid recreatie en toerisme. 3 interactieve sessies met bewoners en stakeholders hebben plaatsgevonden en hebben geresulteerd in enerzijds respect voor elkaar en anderzijds diverse pilots, maatregelen voor de korte termijn en maatregelen voor de lange termijn. In de vergadering van 6 juli 2021 mag u een voorstel van ons verwachten.

Ten aanzien van het project knopenlopen zijn de aanbestedingsdocumenten gereed en zal in het derde kwartaal de aanbesteding en gunning plaatsvinden. Aansluiten kan worden gestart met de uitvoering. Omdat het een omvangrijke operatie is zullen de werkzaamheden naar verwachting duren tot voorjaar 2023.

Het wegenbeleidsplan is op financieel niveau herijkt. In 2019 heeft een inspectie van onze wegenareaal plaatsgevonden en is dit meerjarig financieel vertaald. In de kadernota ten behoeve van de begroting 2022 en verder zullen wij u meenemen in de financiële herijking. Uitgangspunt hierbij is dat de beleidsuitgangspunten die u in 2017 heeft geformuleerd niet aangepast zijn.

 

2.0 Prioritair thema: Landschap en landbouw

Omschrijving

Terug naar navigatie - Omschrijving

We streven naar een samenleving die het landschap waardeert en waarbij iedereen zich verantwoordelijk voelt voor het landschap en hier actief aan bijdraagt.

Om de ruimtelijke opgaven die voortvloeien uit het klimaatakkoord, de voortgaande verstedelijking en de heroriëntatie van de landbouw met behoud van draagvlak te kunnen verwezenlijken is een ‘landschapsinclusief’ omgevingsbeleid nodig: een aanpak die ervoor zorgt dat landschapskwaliteit volwaardig meeweegt bij de planning en uitvoering van projecten. Derhalve streven we naar een landschap inclusiever omgevingsbeleid. Het landschap is van iedereen en de landschapskwaliteit wordt nadrukkelijker betrokken en geprioriteerd bij maatschappelijke en ruimtelijke ontwikkelingen.

Daarnaast hebben we de ambitie om het groenblauwe landschappelijke raamwerk met meer authentieke landschapselementen en betere ecologische verbindingen uit te breiden. Tevens streven we naar een kwalitatief hoogwaardiger en kleinschaliger landschap met een betere bodem- en biodiversiteit.

Voor wat betreft de landbouwsector streven we naar een krachtige natuurinclusieve landbouw passend binnen ons fijnschalig en waardevolle landschap, waar ruimte is voor diversiteit, (nieuw) ondernemerschap, een slagvaardige herinvulling van vrijkomende agrarische bebouwing en waarbij de gemeenschap trots is op de gevestigde agrarische sector in de gemeente en vraagt om lokale producten die dichtbij ontsloten worden.

Rondom het programma Landbouw, Landbouw en Plattelandseconomie staat de gemeente Eijsden-Margraten voor een aantal opgaven:

  • Een duidelijke visie voor het buitengebied, waarin met respect voor de kwaliteit van het landschap, ruimte blijft voor ontwikkeling. Een visie die in samenspraak met de samenleving en de raad wordt opgesteld.
  • Een transitie van de landbouw met als doel een vitale, toekomstbestendige en duurzame agrarische sector in harmonie met milieu, natuur en landschap realiseren zonder verdere ontsiering van het landschap.
  • Nieuwe vormen van beheer van het landschap bewerkstelligen waarbij naast de agrarische sector ook de lokale samenleving een bijdrage levert.
  • Het behouden en versterken van het kleinschalig landschap; een landschap is ons unique selling point.
    Het verbinden van onderzoek en ondernemerschap in het streven naar het vergroten van de voedselproductie, distributie en consumptie op lokaal niveau (e.e.a. naar voorbeeld van de regio Sud-Tirol). Zie ook het programma lifestyle.
  • Ketensamenwerking ( korte ketens) met aandacht voor regionale en lokale productie en een circulaire distributieketen (e.e.a. naar voorbeeld van de regio Sud-Tirol). Zie ook het programma lifestyle.

Ontwikkellijnen
Om een antwoord te geven op de geschetste opgaven komt de focus te liggen op het toekomst geven aan het buitengebied waarbij het landschap en de agrarische sector in verbinding met de samenleving wordt doorontwikkeld.
Concreet zijn de ontwikkelingen gericht op een natuur- en inclusieve aanpak middels het introduceren van nieuwe beheermodellen voor het landschap, het versterken van het landschap door aanplant van 8.301 bomen in de periode 2020-2024 en het vergroten van de waardering van en de bijdrage aan het landschap. Daarnaast betreft het ontwikkelingen gericht op het toekomst geven aan de transitie van de landbouwsector met aandacht voor herbestemming van vrijkomende locaties en het verbinden van ondernemerschap met de lokale samenleving.

Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Financiële afwijkingen

Terug naar navigatie - Financiële afwijkingen
2.0 Landschap en landbouw
Onderwerp B/L 2021 2022 2023 2024 I/S
Mee (+) tegenvaller (-)
Autonome ontwikkelingen
Totaal - - - -
Besluiten
Inventarisatie kleine landschapselementen. Wordt in 2021 volledig afgerond. L/B € -20.000 € 10.000 € 10.000 S
Totaal € -20.000 € 10.000 € 10.000 -
Bijstelling bestaand beleid
Totaal - - - -
Totaal € -20.000 € 10.000 € 10.000 -

Toelichting

Terug naar navigatie - Toelichting

Besluiten

Kleine landschapselementen
De kosten voor de inventarisatie kleine landschapselementen bedragen € 30.000. In de begroting 2021 t/m 2024 is voor de jaren 2021, 2022 en 2023 jaarlijks € 10.000 beschikbaar. Verwacht wordt dat de volledige inventarisatie in 2021 wordt afgerond en dat de kosten volledig in 2021 worden gemaakt. Daarom wordt het budget 2021 met € 20.000 verhoogd en worden de budgetten 2022 en 2023 afgeraamd.

2.1 Kerntaak: Buitengewoon Buitengebied

Terug naar navigatie - Omschrijving

In deze kerntaak staat het buitengebied centraal. Hoe geven we verder vorm en inhoud aan ons kostbare landschap en welke inspanningen gaan we daarvoor verrichten? Belangrijke speler in ons buitengebied is de agrariër. Met het majeure project “Buitengewoon Buitengebied” krijgt deze doelgroep de komende jaren de gewenste, noodzakelijke aandacht. Onze visie ‘’We zijn in harmonie met ons landschap en de natuur!‘’ vormt de basis voor de komende jaren. 

2.2 Kerntaak: Openbare ruimte

Terug naar navigatie - Omschrijving

De openbare ruimte is het visitekaartje van de gemeente. Het geheel van wegen, paden en pleinen, beken, groen, natuur en water bepalen mede de identiteit van onze gemeente. Een geslaagde openbare ruimte verleidt om er te verblijven en te ontmoeten. Als ook een plek waar inwoners en bezoekers zich thuis voelen. De inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte verdienen in dat kader structureel voldoende aandacht. Binnen het beleidsveld openbare ruimte staat het onderhoud van de plantsoenen, gazons, hagen, bomen en bosplantsoenen centraal. Expliciet is de keuze gemaakt om de openbare ruimte primair goed te onderhouden. Hierbij word uitgegaan van een onderhoudsniveau van een zo genaamde B-kwaliteit, sober en doelmatig. Dat geldt voor wegen, bermen, groenvoorzieningen, beken, fiets- en voetpaden. De dorpscentra en de gebieden om kerken krijgen extra aandacht.

Door nieuwe wetgeving is het niet langer meer mogelijk chemische middelen te gebruiken ter bestrijding van onkruid op verhardingen. Dit vraagt de komende jaren om een nieuwe aanpak rondom onkruidbestrijding.

Aanwezige groenstructuren leveren een belangrijke bijdrage aan de ruimtelijke kwaliteit en leefbaarheid in de kernen. Het beschermen en verder door ontwikkelen van waardevolle groenstructuren krijgt de komende jaren verder vorm.

Graag nodigen wij onze inwoners uit om mee te denken en te doen bij de inrichting, het gebruik en beheer van de openbare ruimte. Creatieve oplossingen voor het beheer van de groene ruimte, zoals groenadoptie, eigen initiatieven en ideeën van burgers, zijn welkom.

2.3 Kerntaak: Economie, recreatie en toerisme

Terug naar navigatie - Omschrijving

Binnen het beleidsveld economie, recreatie en toerisme creëren we kansen voor recreatie en hoogwaardig toerisme die in harmonie zijn met “dichtbij het leven”. 

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Financiële afwijking

Terug naar navigatie - Financiële afwijking
2.3 Economie, recreatie en toerisme
Onderwerp B/L 2021 2022 2023 2024 I/S
Mee (+) tegenvaller (-)
Autonome ontwikkelingen
Totaal - - - -
Besluiten
Vergoedingen ivm Corona, sfeerverlichting en huur voet/fietsveer L € -13.500
Totaal € -13.500 - - -
Bijstelling bestaand beleid
Totaal - - - -
Totaal € -13.500 - - -

Toelichting

Terug naar navigatie - Toelichting

Besluiten

 

Coronacompensatie
Als gevolg van de Corona-maatregelen zijn ondernemers gedurende langere tijd beperkt in hun exploitatie. Er zijn weliswaar diverse financiële ondersteuningsmaatregelen via (o.a.) de Rijksoverheid maar deze bieden niet altijd voldoende soelaas. De mogelijkheden voor ondersteuning door gemeenten zijn beperkt. Uitstel van betaling en kwijtschelden van bepaalde lokale lasten / bijdragen zorgt toch voor enige verlichting. Derhalve is - in het kader van het herstel na Corona besloten - de bijdragen sfeerverlichting 2020, en de huur van het voet-/fietsveer 2021 kwijt te schelden.

 

Wat mag het kosten Programma 2: Landschap & Natuur

Terug naar navigatie - Wat mag het kosten Programma 2: Landschap & Natuur
Wat mag het kosten? Begroting 2021 Begr.wijz. Begroting 2021
2. Landschap & Natuur NW Burap 2 Na Burap 2
Saldo beleidsveld 2.0 Prioritair thema Landschap en landbouw -€ 326.500 € 103.005 -€ 223.495
Saldo beleidsveld 2.1 Buitengewoon Buitengebied -€ 120.641 € 0 -€ 120.641
Saldo beleidsveld 2.2 Openbare ruimte -€ 830.258 -€ 94.000 -€ 924.258
Saldo beleidsveld 2.3 Economie, recreatie en toerisme € 606.324 € 17.500 € 623.824
Saldo beleidstaak vóór bestemming -€ 671.075 € 26.505 -€ 644.570
Mutaties reserves € 182.170 € 0 € 182.170
Saldo beleidstaak na bestemming -€ 488.905 € 26.505 -€ 462.400